Reisverhaal «Toljati en Samara »

Belgium - Kirgistan | Rusland | 0 Reacties 11 Augustus 2011 - Laatste Aanpassing 06 November 2012

Na 2 overnachtingen in een voormalig Tsaristisch paleis (waar ook twee teams van de Mongol Ralley 2011 verbleven), vertrekken we richting Toljati, hometown van Aleksander Rubtsov en ook van de Ladafabriek, waar naast de allernieuwste Lada modellen ook nog steeds het 30 jaar oude ubermodel van de band geduwd wordt.

Onderweg is het opletten geblazen, veel vrachtwagens die ofwel 40 (Kamaz)  of 110 rijden, wij houden het op 90km/u als de weg het toelaat. De auto’s gaan je meestal links voorbij , soms eens rechts en sporadisch eens per twee. Verder hebben we nogal veel gevolgen van ongewenste intimiteiten tussen voertuigen geconstateerd.

Eindeloze stukken weg tussen de steden, monotoon  grasland met hier en daar wat boompjes, soms een lapje bewerkte grond van enkele tientallen hectaren zonnebloemen, vrijwel geen dorpjes of huizen.

Parallel met de weg stroomt de Volga , Europa’s langste rivier 3690 km die van Moskou naar de Kaspische zee trekt . De monding is een delta-natuurgebied de grootte van België.

Aangekomen in Toljati ontmoeten we Alexander, motard en wereldreiziger. We kennen elkaar van in Marokko 2009 en zijn in contact gebleven. Alexander is lid van de iron bud club, een eretitel voor motards die dagen achtereen  of duizenden km aan een stuk op het zadel kunnen blijven zitten. Zo is hij reeds vijf maal naar het Elefantentreffen gereden, een wintertreffen in het Beierse woud het eerste weekend van februari, afstand +3000 km - zelfs tweemaal met een Oeral motor, Russische rotzooi. Hij reed gans Rusland, Europa, Mongolie en Afrika rond en snorde zelfs tot in Tibet en China.

Hij is ietwat zenuwachtig en onvoorbereid  wanneer we hem bellen te zijn aangekomen in zijn stad, een dag eerder dan eerst afgesproken.

Zijn eenkamerflat is geen optie (misschien niet opgeruimd?). Zich verplaatsend op een Honda snorfiets (wegens onder invloed rijden is ie anderhalf jaar zijn rijbewijs kwijt) begeleidt hij ons naar een yachtclub waar de dronken conciërge  Aleksey ons - enkel gekleed in een handdoek - vol enthousiasme begroet. Daar mogen we de nacht doorbrengen. Na enkele biertjes op het strand nemen we afscheid en wenst hij ons verder een goede reis.

Niet echt een sprankelende ontvangst. De dag nadien echter  is Aleksandr al iets beter georganiseerd, mogen we naar zijn flat en neemt hij ons mee naar zijn vriend, Alexander (beiden rijden zelfs met dezelfde motor, AfricanTwin) waar we zeer gastvrij ontvangen worden – barbecue, bier en we mogen er blijven slapen. De volgende dag rijdt hij ons zelfs een 20-tal km de weg naar een natuurreservaat voor, want er staan hier nauwelijks borden en zonder GPS...

Verder nog een museumpje gedaan vol met USSR militair tuig en zelfs een atoomduikboot en iedere dag gezwommen in de Volga.

Na Toljati rijden we naar Shiryaevo,  een gezellig dorpje aan de oever van de Volga , met een aanlegplaats voor schepen die een daguitstap doen vanuit Samara om het dorpje te bezoeken, met als extra trekpleister het museumpje van een of andere schilder die er ooit eens enkele jaren heeft verbleven  en waarvan een schilderij ergens in een donker hoekje van het Russisch museum in St. Petersburg hangt.

We blijven er twee dagen, genieten van de prachtige ongerepte natuur,  zwemmen in de rivier (iets wat we bij ons nog nauwelijks kunnen doen) , wandelen, en bij het wegrijden besluiten we alsnog eens het museum van Ilya Repin, de befaamde kunstschilder, te bezoeken.

Bij de ingang van het schamel houten huisje met enkele bijgebouwen die dienst doen als museum willen we de dertig roebel ingangsprijs betalen, de kassière wijst ons erop dat we buitenlanders zijn en toont ons op de geafficheerde prijslijst dat het voor kapitalistische vreemdelingen dan wel 150 roebel per persoon is. Wij, verontwaardigd over zoveel 'eigen volk eerst'-discriminatie protesteren met argumenten van : he kijk naar onze auto, da's toch geen kapitalistische limousine, en we hebben tien jaar moeten sparen voor deze reis  en nu worden we hier geconfronteerd met zo een flagrant geval van klasse-discriminatie dat is toch niet in overeenstemming met jullie vroegere filosofie van klasse-gelijkheid…  Enfin de dame was onvermurwbaar en wij gingen alleen al om principiële redenen niet binnen.

Ach wat zou er trouwens te zien zijn in dat museum van die kliederaar die hier ooit eens twee jaar heeft verbleven, misschien dacht hij dat  Shyryaevo op hem hetzelfde effect zou hebben als  Arles op Van Gogh, maar uit de povere resultaten blijkt echter het tegendeel, hij is hier na twee jaar prutsen afgedropen, slechts enkele schetsen meenemend in zijn reiskoffer.

Ik kan het me zo voorstellen: in de bijgebouwen de varkenstrog , even verder het povere kippenhok met een opgezette kip ondersteboven aan haar stok hangend. In huis : geborduurde gordijntjes voor de vieze ramen, enkel schamele bezittingen zoals een kartonnen brillendoos, zijn pispot, zijn bed waar hij waarschijnlijk ganse dagen in doorbracht, enkele reproducties van zijn schilderijen (foto getrokken van bestaand schilderij, grote zwart-wit kopie laten maken, en dan ingekleurd door de plaatselijke kleuterklas) en dan als hoogtepunt van deze brocanterie een als schrijn in gouden omlijsting ingekaderd penseel  die de meester ooit eens heeft gehanteerd.

Nee bedankt , hoe meer we erover nadenken hoe minder we naar binnen wensen te gaan.

Misschien heeft die kerel hier wel nooit gewoond, en is dit alles een neveneffect  van de sovjetpropagandamachine die er een patent op had de waarheid naar zijn hand te zetten.

De titel van belangrijkste krant in de tijd de 'Pravda' (de waarheid) was wel zeer cynisch gekozen, meer gepast zou geweest zijn bsjo ieskloetjenië pravdie (alles behalve de waarheid).

Zo kan ik me inbeelden dat uit pure beroepsmisvorming systematisch alle binnenkomende artikelen de dag erna gewoon tegenovergesteld in de krant stonden : dinsdag binnengekomen op de redaktie: Chinese duikboot gezonken, wordt dan woensdag in de krant: Chinese duikboot kan niet duiken, met ernaast een geënseneerde foto gemaakt in het plaatselijk zwembad met een modelduikboot : het plaatje van een slagzij makende duikboot, drijvend op het water. 

Zo kan ik me voorstellen hoe het ook met het museum van Ilya Repin is gegaan:

1976 ergens in Samara, een uitgeleefd vergaderzaaltje  in het administratief gebouw, enkele partijfunctionarissen ,  apparaatsciks , de voorzitter neemt het woord.

Kameraden, we hebben opdracht gekregen om voor de arbeiders eerste klas , die zich hebben onderscheiden in werklust en onvoorwaardelijke inzet voor het paradijs van werklieden en boeren een programma te organiseren waarbij ze op de vrije zondagen enig vertier en afleiding kunnen genieten. Heeft iemand een idee?

Ja, we kunnen misschien wandeltochten door het bos organiseren waarbij hier en daar langs het wandelpad op een bord de verwezenlijkingen van onze welvaartstaat geafficheerd worden , met op het einde enkele schommels voor de kinderen  en een etentje met wat drank.

De voorzitter repliceerde zuchtend en vol afwijzing op zo een banaal en simpel voorstel: maar kameraad toch, hoe moeten we die mensen dan in de gaten houden als ze verspreid en ongecontroleerd door het bos wandelen , ze zullen hun gedachten zeker laten afdwalen in de richting van antirevolutionaire ideeën en eens ze dan in de beschutting van het bos denken zich vrijelijk te kunnen uiten zullen ze dan misschien met elkaar over zulke gedachten beginnen praten, kameraad we kunnen dat toch niet toestaan , en bovendien kunnen we toch niet in iedere boom afluisterapparatuur laten installeren , dat is onbegonnen werk.

Bovendien had ik toch iets meer in gedachten voor de helden van de revolutie die dagelijks minstens 12 uur harde arbeid leveren ter ere van onze held en lichtend voorbeeld Vladimir Iljoetsj Lenin.

Een andere functionaris probeerde het dan maar : kameraden , waarom laten we die mensen dan niet eens een boottochtje maken op de Volga , met misschien een bezoek aan een gezellig dorpje aan de oever waar ze een zwempartijtje kunnen doen , en dan terug naar Samara.

Dat vond de voorzitter al een beter idee , op een boot is de massa beter te controleren  en al zwemmend antirevolutionaire plannen smeden lukt toch niet.

Lijkt me een goed idee, maar bestaan er dan nog gezellige dorpjes aan de oever van de Volga? Zijn die niet allemaal van de kaart geveegd tijdens de collectiviseringen  een tiental jaar geleden .

Nee, ik weet er nog eentje liggen verscholen tussen de heuvels : Schiryaevo, een gezellig vissersdorpje met een kade, een drietal uur varen vanuit Samara.

In orde dan doen we dat toch gewoon, zei de voorzitter.

Waarop in de hoek van het vergaderzaaltje de functionaris van cultuur opstond en hevig protesteerde. Hij nam het woord en na een half uur over de culturele verwezenlijkingen van het arbeiderswalhala te hebben gesproken eiste hij dat er in die uitstap toch een cultureel aspect moest zitten.

Ja, maar daar is toch niks , geen greintje cultuur aanwezig in dat dorp , zei iemand.

Is ilya repin , die schilder van wie hier in de hal beneden enkele schilderijen hangen niet van ginder?

Nee hoor, die heeft zijn jeugd 30km verder doorgebracht en is dan naar Samara verhuisd , om gewoon nu en dan eens terug te keren op bezoek . Wel woonde zijn nonkel in  Shiryaevo.

Waarop de voorzitter: wel da's toch geen probleem, dan zeggen we gewoon dat Ilya daar een tweetal jaar heeft gewoond, en als wij dat zeggen, dan is dat toch zo .

Waarop ze nog enkele toastjes met kaviaar aten , wegspoelend met limonadeglazen vodka, en de vergadering gesloten werd.

-------------

Nadat Maarten zijn verontwaardiging van zich afgeschreven had, zijn we richting Samara gereden, nog even een kippenboerderijtje passerend in ware kolchoze-stijl: kms lange kippehokken, reusachtige silo’s en een spoorlijn ernaartoe.

Na lang zoeken komen we aan in hotel Volga, een oud Russisch staatshotel. Hebben jullie nog een kamer? 3000 roebels. Hebben jullie niets goedkopers? Neen. Een kamer met twee aparte bedden misschien? Neen - met een grijns op haar gezicht. Ik haal de Lonely Planet uit de auto waarin staat dat de kamers in 2009 600 tot 1100 roebels kostten. Er komt een oudere dame bij staan. Maar dat is voor de oude niet gerenoveerde kamers zonder douche. Mogen we die toch even zien?

OK.  Lijkt ons wel prima. We nemen de kamer. Kunnen jullie ons ook registreren – want dat moeten toeristen hier nog doen. Jazeker. Ze bekijkt onze eerste registratie. Kan niet. Hoe zo, kan niet? Er zit een te groot gat tussen onze eerste registratie in Samara en nu. Er komt een andere dame bij. Tellen hoelang we al in het land zijn. Kan wel, geen probleem. Oeff.

Nu nog internet vinden. Normaal is er internet in het hotel, maar het werkt momenteel niet.  Naar een internetcafé, maar dat is net gesloten. We krijgen de tip naar de MC Donalds gratis te gaan internetten. Doen we. Uncle Sam heeft ons gered.

En zoals altijd op vakantie hebben we kleren gekocht voor Maarten – 2 broeken voor slechts 8 euro samen. En dan met de marsjroetka naar het mooie oude stadsgedeelte, waar we zeer lekker gegeten hebben en waar je zo waar een soort van Leninkruisweg kan volgen. Die kerel heeft hier ooit 2 jaar gewoond en overal waar hij over de dorpel kwam, hebben ze een gedenksteen aan de muur bevestigd.  

Per tram terug.

De volgende dag nog een beetje gewandeld op de dijk, ons aan een gedroogde stokvis gewaagd (afzetterij), het lokale bier geproefd (lekker) en daarna zijn we richting Kazachstan vertrokken. Ons Russisch avontuur zit er bijna op.