Reisverhaal «Bolivia 3 : Sucre, Potosi en politieagenten»

Onderweg in Zuid Amerika | Bolivië | 0 Reacties 14 November 2017 - Laatste Aanpassing 10 December 2017

Het jungle avontuur in de Amazone was een onwaarschijnlijke ervaring.  De cadeautjes die we meekregen vanuit de Amazone waren : 1/ een pak fijne herinneringen en 2/ veertien dagen diarree voor iedereen in het gezin.

Van het noordoosten in de Amazone rijden we over La Paz door naar het zuidwesten van Bolivië.  We bezoeken Sucre dat in vergelijking met sommige andere steden mag gelden als een mooi bewaard pareltje in het land.  Het oude centrum is zeer aangenaam en proper.  Veel wit gekleurde huizen, mooie oude kerken, koloniale gebouwen, enz.  De stad is de hoofdstad van het land, maar buiten wat administratieve rompslomp blijft de belangrijkste zetel voor bestuur van het land nog steeds La Paz.  We trakteren onszelf op een goed hotelletje en genieten van wat rust na onze avontuurlijke dagen in de Amazone.

Twee dagen later trekken we door naar Potosi.  Onderweg cruisen we door een eenzaam landschap met een weg die zachtjes slingert tussen de bergen.  Achter een heuveltje en voorbij de bocht staat ineens een politieagent te zwaaien met een speedgun in zijn hand.  Er is verder geen kat in de buurt, kilometers lang.  Blijkt dat we te snel reden : 80 km/u is het maximum, al cruisend zonder enig ander verkeer reden we waarschijnlijk rond de honderd.  De man houdt ons staande.  Wetende dat we tegen de lamp lopen, spreken we in de auto af dat we geen jota Spaans spreken.  Een tip van Wouter.  De agent legt ons in vloeiend Spaans uit dat zijn meter 104 km/u aanduidt, te veel dus.  Oeps.  We kijken hem aan met schapenogen en spreken wat Nederlands terug. “Habla no Espagnol ?”, vraagt hij.  “Nee mijnheer”, doen we verder.  Er volgt een hilarisch stukje waarbij de man met hand en tand probeert uit te leggen dat we te snel reden.  We proesten bijna van het lachen maar houden ons serieus dom. Op de duur hangt de agent door het raampje van onze auto naar binnen, wijst met zijn vinger op de “80” van onze kilometerteller en tikt er wel 10x tegen terwijl hij ons elke keer aanspreekt.  Wij blijven schaapachtig kijken en dat lukt ons wonderbaarlijk goed.  De moed zinkt zichtbaar in de agent zijn schoenen.  Uiteindelijk geeft hij het op : “Doorrijden !”, zegt hij, “en maximum 80 km/u !”, roept hij nog na. Op de valreep verraden we ons nog net door hem “Mucho gracias !!” na te roepen, maar we zijn al weg… Verder houden we het netjes rond de tachtig km/u 😉

Potosi is een ander verhaal dan Sucre.  Slechts 150 km van elkaar verwijderd is Potosi een stad die ondergedompeld is in een oude geschiedenis van rijkdom en armoede tegelijkertijd.  Potosi is ontstaan door de rijkdom aan zilver in de naastgelegen berg Cerro Rico.  De Spanjaarden hebben hier niet zo’n proper werk geleverd : de lokale bevolking en aangevoerde slaven werden verplicht om in erbarmelijke omstandigheden zilver uit de berg te halen.  De lokale bevolking werd uitgebuit, de aangevoerde slaven legden door de extreme hoogte van +/- 4000m en het zware werk al veel sneller hun bijltje neer.  De rijkdom van Potosi mocht duren tot omstreeks 1850, en dan was de zilvervoorraad grotendeels opgebruikt.  De Spanjaarden waren tegen die tijd al verdreven door diverse revoluties in Zuid Amerika.

Vandaag worden er nog steeds mineralen uit de berg gehaald via coöperatieve mijnwerkersverenigingen.  Het gaat voornamelijk om zilver, lood en zink.  De omstandigheden waarin dit gebeurt zijn niet veel veranderd tegenover 200 jaar geleden.Donkere smalle gangen, weinig geautomatiseerde werkmethoden, stoflong, lange werkuren, enz. maken dat mijnwerkers nog steeds niet veel ouder worden dan 40 jaar… Velen werken tot 16 uur per dag en knauwen uren aan een stuk cocabladeren : dit verdrijft de honger en geeft toch een boost aan energie voor het zware werk.  Gezond kan het niet zijn.  De coöperatieve gemeenschappen bestaan vaak uit een tien- of twintigtal gezinnen die samen een stukje van de berg beheren en daar hun eigen mijngangen hebben liggen.  De opbrengst van de mijn hangt af van hard werken en een portie geluk om rijke aders te ontdekken met veel zilver, lood of zink. Het blijft een kansspel tegen een hongerloon en een hoog risico.  Wat gewonnen wordt, wordt met een verdeelsleutel beheerd.  Kinderen van 11 jaar zouden er niet meer werken tegenwoordig, maar 13 – 14 jaar is geen uitzondering.  Enya, net 11 geworden, kan het zich nauwelijks voorstellen.  Schrijnend hoe dit anno 2017 nog bestaat.  Enige vorm van vakbond is er niet, het is ieder voor zich.

We twijfelden even of we het wilden doen, maar we konden een actieve mijn bezoeken onder leiding van een mijnwerker, Wilson.  De opbrengst van het bezoek gaat integraal naar een coöperatieve gemeenschap. In een klein groepje van 8 man neemt Wilson ons mee in de mijngangen van de coöperatieve waarin hij zelf werkt.  Hij kent het vak door en door en vertelt honderduit over zijn ervaringen.  We zijn gewapend met overall, helm, lamp en met een pak “cadeautjes” voor de mijnwerkers die in de mijn actief zijn : drank, cocabladeren én dynamiet ! Jawel, de enige stad ter wereld waar je vrij dynamiet kan kopen en ermee over straat lopen : Potosi. Het bezoek aan de mijn is confronterend en leerrijk tegelijkertijd.  De bewuste cadeautjes worden afgegeven en duidelijk in dank aanvaard. Kruipend onder de grond, klauterend in smalle gangen gaan onze ogen open.  Een ervaring rijker als we na 2 uur terug de buitenlucht inademen…

Als het tijd is om Potosi te verlaten is het feest in de stad.  Het is ons niet helemaal duidelijk waarvoor precies, maar kleurrijk is het in ieder geval.  De zorgen van de mijnen en de bijhorende leefomstandigheden smelten als sneeuw voor de zon.  Zelf vertrekken we richting Uyuni. Daar wacht ons het grootste zoutmeer te wereld.  Terug de vrije natuur in, heerlijk !  Een korte tussenstop onderweg aan een natuurlijke warmwaterbron spoelt het stof van de mijnen weg…

Uyuni, here we come !