Reisverhaal «Tiwanaku»

Bolivië | 0 Reacties 02 April 2022 - Laatste Aanpassing 31 Juli 2022

2 – 3 april 2022     

Traject: Chirapaca – El Alto – ^ 4.054 m.h. – Tiwanaku     

Rit naar Tiwanaku     
Na een heerlijke nachtrust aan het oude kerkje en museum van Chirapaca, worden we al vroeg gewekt door een passerende traktor. Wat is het hier rustig en stil … en dan klinkt elk geluid super luid.

Vanaf hier ligt de hoofdweg vrij goed, maar het verkeer lijkt wat drukker dan gisteren, misschien omdat het zaterdag is en velen op uitstap gaan. Hoe dichter we het centrum naderen van El Alto, hoe drukker het wordt, de weg slechter. Wat een chaos om hier doorheen te geraken. De meeste zijstraten zijn onverhard en stoffig, met zeer veel putten. De wijken waar we doorheen rijden maken een zeer armoedige indruk.

El Alto (2,2 mio inwoners) is een soort voorstad van La Paz. Dit is de snelst groeiende stad van Bolivië, als gevolg van de massale verstedelijking. Het is één van de hoogst gelegen steden ter wereld, gelegen op 4.150 meter boven zeeniveau op de Altiplano, op de rand van een grote kloof, waarin La Paz is gelegen op 3.625 meter hoogte.

We stoppen langs de wegkant op een zandstrook bij een supermarktje, maar verse voeding is hier niet te vinden. Bij de vele kleine buurtwinkeltjes langs de weg, al helemaal niet. Om ons op een markt te begeven, in zo’n drukke chaos, hebben we echt geen zin.
Verderop zien we een aantal kleine kippen restaurantjes, waar deze aan het spit worden bereid. Het lijkt ons een goed idee om een gebraden kip te kopen als lunch. Na 3 keer stoppen en meerdere zaken langs te gaan, vinden we er eindelijk eentje waar de kippen al gaar zijn. De prijs lijkt ons hoog, maar dat is wellicht omdat het een restaurantje is en we er ook een soort dikke frieten bij krijgen.

Eenmaal we El Alto hebben verlaten, wordt het opnieuw rustig rijden, de weg weer in goede staat. We klimmen naar een hoogte van 4.054 meter, nadat we een zandbaantje inslaan naar een uitzichtpunt op de vallei en de stad El Alto. Niet echt bijzonder, maar een ideale plaats voor onze lunch.

Tijdens onze eerste dagen in Bolivië, merken we vooral het vele zwerfvuil overal om ons heen. Dat zagen we nergens in de vorige landen in deze mate. Ook ziet dit land, of althans deze regio, er zeer armoedig en stoffig uit. We bevinden ons in een landbouwregio, waar men in groepjes op de velden werkt en waar mensen met koeien en schapen op stap zijn. Vaak zijn dat er maar enkele, aan een lang touw. Ze worden ergens op een sappig grasveldje achtergelaten om te grazen, vastgemaakt met het touw zodat weglopen onmogelijk is.

Tiwanaku
De door UNESCO erkende archeologische site Tiwanaku was ooit het spiritueel en cultureel centrum van de Tiwanaku cultuur, een machtig imperium uit de tijd vóór de Spaanse kolonisatie, dat een groot gebied van de zuidelijke Andes domineerde. Dit imperium kende zijn hoogtepunt tussen 500 en 900 AD en heerste over de zuidelijke helft van het latere Incarijk (Zuid-Peru, Noord-Chili, een gedeelte van Bolivië en van noord-Argentinië). Het in Peru gelegen noordelijke Incarijk werd beheerd door de Wari, de grootste vijanden van de Tinawaku.

Deze site is gelegen op de altiplano, niet ver van het Titicaca meer, op 3.850 meter hoogte. Opmerkelijk in deze site is het ondergrondse drainage systeem, waarbij het water dat wordt opgespaard tevens de warmte van de zon bewaart. Dit vormt een bescherming tegen extreme koude en droogte, waardoor de landbouw in dit gebied veel meer opbracht dan elders.
Er zijn vermoedens dat rond het jaar 1000 AD een lange periode van extreme droogte optrad, waardoor dit bijzondere systeem niet langer van nut was. Wellicht heeft dit invloed gehad op de ten ondergang van deze beschaving, samen met geweld en mensenoffering.

Deze historische site bestaat uit tempels, piramides en paleizen. De muren van de indrukwekkende ‘verzonken tempel’ bestaan uit 48 rode zandstenen pilaren met een groot aantal gegraveerde hoofden, die zonder twijfel symbool staan voor de hoofden van verslagen vijanden, een gebruik uit die tijd. Ook de ‘zonnepoort’ is opmerkelijk, versierd met figuren en tekens, waarin een soort kalenderfunctie wordt herkend.

We plaatsen Manga op de parking en kopen onze tickets om deze Unesco site te gaan bezoeken. Deze zijn 2 dagen geldig, het is al namiddag, vandaag zullen we de bijhorende 2 kleine musea bezoeken.

In Museo Lítico staat een indrukwekkend beeld van Pachamama, gebeeldhouwd uit een monoliet met tekeningen erin gegraveerd aan alle kanten. Het beeld is 7,3 meter hoog (incl. de basis van 1,8 meter), 1,2 meter breed en weegt 20 ton. Bij dit beeld vinden we enkel wat uitleg in het Spaans. Foto’s nemen is eigenlijk verboden (al staat er op het bord enkel een verbod voor filmcamera’s), maar de bewaker geeft ons toestemming, op een rustig moment. Nadien tracht hij ons wat souvenirs te verkopen …

In een 2^de zaaltje geeft men informatie over het kameelachtige dier dat hier vroeger werd gekweekt als lastdier, maar ook voor voeding. Gebruiks- en siervoorwerpen werden gemaakt van de beenderen. Deze kameelachtige is uitgestorven en werd vervangen door muildieren, Alpaca’s, …

Daarna gaan we naar het Museo Cerámico. Hier wordt uitleg gegeven over de Keri, een beker die naar boven toe uitloopt en beschilderd is met typische motieven. Deze werd vervaardigd uit verschillende materialen, zoals klei, hout of metaal. Men gebruikte de beker vooral om bezoekers Chicha aan te bieden, de typische locale maïsdrank, een soort sterk bier. Tegenwoordig wordt deze ceremonie nog steeds behouden tijdens traditionele feesten, met gebruik van nagemaakte Keri bekers.

Het regent de ganse nacht, tot 9 u ’s ochtends. Gelukkig klaart het daarna op, zodat we de site toch met mooi weer kunnen bezoeken. Op het moment dat we willen vertrekken, komt een grote bus met locale toeristen aan. Dan maar eerst naar het verder afgelegen gedeelte van Tawanaku, de Pumapunku Pyramide. Dat dit een pyramide is geweest, is nergens meer aan te merken. De hier opgegraven stenen zijn slordig naast elkaar geplaatst, om aan te geven waar ooit de muren van de pyramide stonden. Andere liggen er gewoon tussen. De graspaden waarover we wandelen doorheen de site, zijn meestal wel gemaaid, doch een gedeelte is afgesloten met touwen en niet toegankelijk door het hoge gras. Infoborden vertellen bitter weinig over de site, hier ook in het Engels vertaald. Wel begrijpen we dat we de historische stenen niet mogen aanraken … en er ook niet op ‘plassen’!

Eigenlijk zijn we teleurgesteld. Wat we hier zien, is niet Unesco waardig, zeker ook niet de dure ingangsprijs, 7 x het tarief dat Bolivianen betalen en die lagere prijs vinden we ook reeds te hoog voor wat men hier biedt.

Na een vroege lunch begeven we ons naar het Kalasasaya (=zonnepoort) gedeelte van de site, dit is het bijzonderste deel, ook het meest uitgestrekte. Onze verwachtingen zijn hoog, nadat we de foto’s op het internet hebben gezien.

Reeds aan de ingang worden we teleurgesteld … ons fototoestel is ‘een beetje te groot’ en mag niet mee naar binnen. Dit staat nergens op de borden vermeld, er staat enkel een duidelijk verbodsteken voor filmcamera’s. We vermoeden dat dit opnieuw een manier is om extra geld te incasseren en zeggen tegen de dame dat we al zo’n hoge inkomprijs moeten betalen, dat we foto’s zullen maken … en wandelen de site in. Ze reageert hier totaal niet op, wat voor ons de bevestiging is van ons vermoeden. Geen van de bewakers verder in de site maken geen opmerkingen over onze camera.

Ook dit gedeelte van de site stelt ons teleur. Er is slechts 1 stuk dat we wat interessanter vinden, al is het ook hier niet overtuigend. Een mooi groot beeld wordt afgeschermd, we mogen er enkel de achterkant van zien. Geen manier om de voorkant te bewonderen, er zitten overal bewakers. De informatie op de borden is opnieuw niet veel waard. Opnieuw zijn paden niet goed onderhouden en moeten we door zeer hoog gras om diepe plassen te vermijden, wanneer we naar het uiterste gedeelte van de site wandelen.

We lazen op het internet over een bijzonder irrigatiesysteem, wat ons interessant lijkt. Doch dit krijgen we nergens te zien, noch wordt er informatie over geschreven op de infoborden.

Voor we morgen Tiwanaku verlaten, zullen we nog naar het dorpsplein wandelen.

Bolivië, eerste indrukken
Na 4 dagen in dit voor ons nieuwe land, kunnen we nog niet zeggen een goed gevoel te hebben.

Het is een arm land, met jammer genoeg overal extreem veel zwerfvuil.
De helft van de wegen die we al hebben gereden, liggen er zeer slecht bij, met veel beschadigingen en diepe putten.

Wat ons vooral stoort is dat we tijdens deze 4 dagen al meermaals te maken kregen met het fenomeen dat men in de toerist een ‘melkkoe’ ziet. We hadden hier op voorhand al over gelezen, in de commentaren van andere reizigers, dus zijn we op onze hoede.

Eerst aan de ferry, waar de man trachtte zijn prijs op te trekken ‘want het is een zwaar voertuig’. Daarna bij een TOL kantoor langs de weg, opnieuw vroeg men meer dan wij zouden moeten betalen. De man gaf ons 2 tickets, waar enkel een bedrag op stond vermeld, dus hij kan aanrekenen wat hij wil. Bij een volgende TOL heffing daarentegen, betaalden we mooi de correcte prijs, we kregen hier een gedetailleerd ticket.
Telkens slaagden we erin de prijs te laten dalen, wanneer we misbruik vermoedden. Dit soort onderhandelingen ligt ons echter niet.

En dan op de archeologische site Tiwanaku …
Waar wij als buitenlanders 7 keer de inkomprijs van een Boliviaan betalen. Begrijpelijk dat men meer vraagt aan buitenlanders, maar dan moet het zijn prijs ook waard zijn. Dit is hier zeker niet het geval.
Waar de man in het museum ons ‘toeliet’ om foto’s te nemen, met het idee hier ‘iets’ voor te krijgen van ons … terwijl er nergens een verbodsbord voor fotografie te vinden is.
Waar de dame aan de ingang van het openlucht gedeelte ons verbood ‘een groot professioneel fototoestel’ mee naar binnen te nemen (terwijl dit helemaal geen professioneel toestel is en van normale grootte) … ook hier staan nergens verbodsborden hieromtrent. Opnieuw om er een extraatje aan te verdienen?

Anderzijds …
Zijn de mensen in de kleine dorpjes, waar men niet aan toeristen gewend is, uiterst vriendelijk. Dat geeft een goed gevoel.

Brandstof …
We lezen van andere reizigers over de ‘extreem dure’ brandstof voor buitenlandse voertuigen. Er is slechts 1 soort benzine en diesel, beiden aan dezelfde prijs.
Bolivianen betalen een basis prijs, van +/- 3,74 BOB/liter. Buitenlanders moeten hiervoor 8,68 BOB/liter betalen. Dit systeem is officieel, er hangen overal camera’s om de pomphouders te controleren.
Doch, waneer wij eens rekenen, dan is 8,68 BOB/liter (momenteel) niet eens zo’n abnormale prijs in deze regio. De overheid subsidieert de brandstof voor inwoners van het land, we kunnen begrijpen dat dit niet voor buitenlanders geldt.
En … natuurlijk zijn er hier en daar manieren om dit ‘gedeeltelijk’ te omzeilen, zie het als win/win situatie tussen pomphouder en klant.
Eigenaardig is dat de hogervermelde prijzen reeds 10 jaar onveranderd blijven en nog steeds blijven gelden, nu overal de olieprijzen de hoogte in gaan als gevolg van de Russische oorlog in Oekraïne.

OVERNACHTINGEN:
TIWANAKU – PARKING VAN DE SITE
Coördinaten: -16.557840, -68.674810
Gelegen op 3.850 meter hoogte.
PRIJS: Gratis
SCORE: 4/5
COMMENTAAR:
Zandparking tegenover de archeologische site. Geen voorzieningen. Vuilnisbakken.
Minpunten: Zeer goed zichtbaar. Bij regen plassen en modderig.

GEREDEN TRAJECT:
Chirapaca – El Alto – Tol Laja – Mirador ^ 4.054 m.h. – Tiwanaku, 96 km
F2: Chirapaca - El Alto. Asfaltweg, in goede staat. In El Alto, heeft deze veel putten en wordt het hoe langer hoe chaotischer / drukker.
F1: El Alto - Tiwanaku. Asfaltweg, het gedeelte in El Alto ligt slecht en is chaotisch druk. Eenmaal daar voorbij is het een goede weg, die naar een hoogte van 4.028 m klimt en daarna weer daalt.
Mirador: zandweg naar een uitzicht op 4.054 meter. Er kan nog verder / hoger worden gereden. Het uitzicht stelt weinig voor.
Tol: F1, Laja: 4,5 BOB, men vraagt onze bestemming, Tiwanaku. Aan de bijhorende politiepost worden we doorgewuifd.

EXCURSIES:
TIWANAKU – ARCHEOLOGISCHE SITE
Unesco, maar voor ons deze titel niet waard.
Archeologische site met 2 kleine musea, niet echt bijzonder, doch als er tijd is leuk om even rond te kijken. Er zijn 2 gedeeltes met archeologische opgravingen. Ook hier worden we teleurgesteld, er is amper informatie, de graspaden zijn niet overal onderhouden.
Bij het lezen van de informatie en het bekijken van de foto’s op het internet, hadden we een heel andere indruk over deze site.
Gelegen op 3.850 meter hoogte.
Coördinaten: -16.557783, -68.676002
SCORE: 3/5
INKOM: 100 BOB pp. (Bolivianen betalen 15 BOB pp.)
Gids: 100 BOB.
PARKING:
Aan de overkant is een parkeerplaats.
Coördinaten: -16.557840, -68.674810