Reisverhaal «Matagalpa»

De wereldreis | Nicaragua | 0 Reacties 27 Februari 2016 - Laatste Aanpassing 08 Maart 2016

Nicaragua is een land dat goede koffie produceert. En aangezien Koen zot is van koffie kon een bezoek aan de grootste Nicaraguaanse koffieregio niet ontbreken. Matagalpa werd onze uitvalsbasis; een stadje tussen de bergen waarop we vanuit ons hotel een prachtig uitzicht hadden. We bezochten het koffie museum waar heel veel informatie werd getoond op een nogal kleine oppervlakte. Tijdens de koffietour die we daar deden werd het hele proces van zaadje tot koffie ons perfect uitgelegd. Jolijn heeft een poging gedaan om koffie te drinken, maar is toch nog niet overtuigd.

Een van de omliggende bergen behoorde ook tot een natuurpark (Reserva Natural Cerro Apante). Tijdens een 3 uur durende tocht klommen we naar boven richting een enorm kruis met een groot prijkende Maria ervoor (1.442m). Helaas was het weer iets minder, maar de regen bracht de nodige verkoeling tijdens het klimmen en het was best mooi om te zien hoe het volledige dal in de wolken gehuld was. De namiddag brachten we door met het regelen van een aantal praktische zaken: vervoer uitzoeken, overnachtingsplaatsen voor de komende week bekijken, geld afhalen, zonnecrème en tandpasta kopen; het is het minder leuke deel van het reizen, maar het hoort erbij.

Het koffieproductieproces

Voor de geïnteresseerden schrijven we hieronder nog kort even het proces weer die de alledaagse koffieboon aflegt. We vinden het een must om het proces neer te schrijven, omdat we zelf verbaasd waren over de hoeveelheid werk die er bij komt kijken om ’s morgens van een heerlijk tasje koffie te kunnen genieten. Het proces bestaat grofweg uit 6 stappen:

1. Stap 1: Alles begint bij het kweken van de juiste plantjes. Voor het cultiveren van een nieuw plantje wordt een koffievrucht van een volwassen plant gebruikt. Meest ideaal is het een vruchtafkomstig van het middelste gedeelte van een volgroeide plant. Enkele vruchten worden samen in een houten bak met lokale grond gestoken. Wanneer het kiemende plantje 10 cm groot is, wordt deze uit de bak gehaald, worden de wortels grondig gecontroleerd en wordt het platje volledig apart in een plastic zak met lokale grond gepland. Eén nieuw plantje kost de lokale boer 125 euro.

• Stap 2: Een plant kan 30 jaar worden, maar produceert slechts 10 tot 15 jaar goede koffievruchten. Indien alle omstandigheden gunstig zijn, heeft de plant zich na 3 jaar terugbetaald. Een koffieplant bloeit 3 keer per jaar, maar alleen de bloeiperiode tussen november en februari levert koffievruchten op. Na deze bloeiperiode moeten zo snel als mogelijk alle resterende vruchten van de plant verwijderd worden om de overige bloeiperiodes niet in het gedrang te brengen. Meestal plukken de vrouwen met hun fijne vingers de koffievruchten en brengen de mannen de gevulde draagmanden weg naar de ‘natte molen’. Per emmer verdienen de koffieplukkers 1 euro. Op een dag kan men gemiddeld 5 emmers plukken. Reken maar uit…
• Stap 3: De verzorging van de planten is eveneens van groot belang. De plantages zijn bedekt met bomen voor de nodige schaduw. Koffieplanten nemen redelijk gemakkelijk smaken van andere planten over. De boeren gebruiken dan ook soms bananenbomen of cacaobomen omdat deze dan aan de toekomstige koffie bijhorende smaaktoetsen toevoegen. Bovendien wordt dan tevens de winst van de koffieplantage verhoogd met de verkoop van de andere vruchten. Doordat koffieplanten gevoelig zijn aan luizen en insecten moet de hoeveelheid schaduw nauwlettend gecontroleerd worden. De geknipte bladeren van de bomen worden als natuurlijk mest gebruikt. Ter bestrijding van schimmels (roja) gebruiken de boeren ‘aqua miel’. Het is een toxisch concentraat dat voortkomt uit het fermiteringsproces van het van de bonen afgewassen gelatinelaagje bij de ‘natte molen’.
• Stap 4: De vruchten worden vervolgens aan een eerste selectie onderworpen bij de ‘natte molen’. Per boerderij en per lot worden de vruchten in een verpulver gegooid. Deze ontdoet de koffievruchten van de buitenste schil. De restanten komen in een bak terecht waarin ze gedurende maximum 12 uur zonder water fermenteren. Na deze 12 uur wordt er water bij de bonen gedaan en worden deze via een opening een klein kanaal in gespoeld. In dit kanaal zijn met tussenschotten 3 niveaus gemaakt. De bonen van eerste kwaliteit wegen het zwaarste en blijven aan het eerste niveau hangen. Bonen van tweede kwaliteit geraken niet voorbij het tweede schot en de slechtste bonen komen terecht bij het derde schot. Bonen van een zelfde boerderij, een zelfde lot en dezelfde kwaliteit worden dan tot 46% vochtigheid gedroogd en samen verpakt.
• Stap 5: De koffiebonen worden erna naar een ‘droge molen’ getransporteerd. Hier worden de bonen gedurende een week in open lucht te drogen gelegd tot ze een vochtigheid van slechts 25% bevatten. De bonen worden weer per boerderij, lot en kwaliteit gegroepeerd. Elke 15 minuten moeten de bonen op handmatige wijze omgewoeld worden. Wanneer de bonen droog genoeg zijn worden ze naar een machine gebracht voor het triageproces. De bonen worden hier ontdaan van hun binnenste schil. Tijdens dit proces wordt nog eens gecontroleerd of de bonen tot de juiste kwaliteit behoren en of er geen onregelmatigheden tussen de bonen zit. Voor het triageproces effectief start wordt van elke zak een monster genomen. Een koffiespecialist pelt en brandt deze bonen zelf en zet er een tas koffie van om de smaken te controleren. Deze persoon kan dagelijks tot 50 tassen koffie proeven. Tussen elke tas spoelt hij zijn mond met warm water. Deze persoon heeft een grote stem in de eindprijs/eindkwaliteit voor de geleverde koffiebonen.
• Stap 6: In Nicaragua worden bonen bestemd voor export nooit geroosterd. Dit roosterproces is echter van even grote invloed op de smaak van de koffie dan alle overige stappen in het proces.