Reisverhaal «van Auckland via Wellington naar zuid eiland»

Nieuw Zeeland, onze echte tegenvoeters | Nieuw Zeeland | 4 Reacties 25 Februari 2017 - Laatste Aanpassing 04 Maart 2017

7. Van Auckland naar Wellington langs het westen

In tegenstelling tot het oosten en het centrum van het noordereiland, is het aantal bezienswaardigheden in het westen eerder beperkt.

Hamilton is een grote stad met meer dan 145.00 inwoners. Daarmee is ze de vierde grootste stad van het land. In tegenstelling tot de andere grote steden ligt Hamilton niet aan zee. Hamilton heeft industrie, het is een commercieel centrum en vooral een agrarisch centrum. Hier bevinden zich de grote landbouwonderzoeksstations, die kunnen wedijveren met andere elders ter wereld. Begin april vindt hier de wereldschaapscheerwedstrijd plaats. Helaas voor de Nieuw Zeelandse trots, hebben in het verleden ook wel eens Schotten de wedstrijd gewonnen.

Kaart van het noordereiland waar Hamilton is aangeduid

De stad heeft weinig te bieden aan toeristen. Er is een museum dat middelmatig is. Hamilton is echter bekend voor de Hamilton Gardens.

we zijn hier zeker niet alleen, honderden auto’s staan er op de parkingen

Hier zijn veel verschillende tuinen samengevoegd. Ze vormen een uniek geheel, dat we nog nergens anders ter wereld zagen -we hebben natuurlijk nog maar een beperkt deel van het aardoppervlak gezien.

de Japanse Zentuin komt als eerste aan de beurt, deels droog

deels met een water

de Engelse Bloementuin, gebaseerd op de Arts en Crafts Design Mouvements tussen 1810 en 1910. Deze tuinen vergden een constant onderhoud, zodat ze alleen weg gelegd waren voor de happy few, die zich een arsenaal aan personeel konden veroorloven. Met de komst van de WO I en de sociale verbeteringen, verdwenen deze tuinen bijna helemaal.

een Chinese voorbeeld tuin, gebaseerd op de tuinen uit de Song dynastie (10^de-12^de eeuw). Deze tuinen hebben als voorbeeld de Tang-tuinen uit de 7^de eeuw. De tuinen waren plaatsen om zich terug te trekken voor meditatie, relaxatie en geestelijke verruiming. Daar werden gedichten geschreven, muziek gespeeld en zongen ze hun verzen. Deze Chinese tuinen waren de kosmos in het klein. Bloemen kwamen er niet aan te pas.

de Modernistische tuin zoals ze einde van de 20^ste eeuw in de Amerikaanse Westkust traditie werd ontworpen. Het was een tuin om buiten te leven. Ze ontstonden in het midden van de 20^ste eeuw en werden gekenmerkt door asymmetrische vormen, gebogen lijnen, functionele ruimten, moderne materialen, waarbij dikwijls gebruik gemaakt werd van ideeën uit de modernistische kunst. Er zijn tuinen om te zonnen, te zwemmen, te BBQ-en en buiten etentjes. Een deel van de tuin in Hamilton is een zwembad voor kinderen, met wat planten er omheen

de Indische Char Bagh tuin is een interpretatie van een tuin uit de 16^de en 17^de eeuw voor de Moghul aristocratie om te ontsnappen uit het dagelijkse leven. De tuin is in 4 kwadraten ingedeeld. Tussen de 8^ste en 18^de eeuw verspreidde de tuin zich in de Moslim wereld tot in Spanje. Het waren poëtische tuinen, verborgen tuinen, lusttuinen waar je de lichte bries kon voelen in open paviljoenen, het geluid van water kon horen, en de geur van bloemen kon ruiken

de Italiaanse Renaissance tuin uit de 15^de-16^de eeuw, waar de kunst van het tuinontwerp en de wetenschap van de tuinbouw hand in hand gingen. Mathematische principes werden toegepast in het ontwerp en het gebouw werd geïntegreerd in de tuin.

de Parapara tuin is gebaseerd op tuinen van de Maori die in het gebied van de huidige Hamilton Gardens voorkwamen. De planten langs het pad waren in het wild voorkomende voedingsgewassen.

de omheinde tuin is een voorbeeld hoe voedingsgewassen werden geteeld.

opslag van gewassen of tuingerei

de beelden moetens steeds voorouders voorstellen

de Tudor tuin, gebaseerd op de 16^de eeuwse Engelse renaissance

de ecologische groentetuin. Wormen worden gekweekt om compost te maken, er is een waterplant die luchtstikstof opneemt en bijgevolg kan gebruikt worden om onder te spitten als groenbemester, bloemen trekken insecten aan voor de bestuiving van gewassen. Ook bijen worden aangetrokken en leveren honing. Kippen leveren eieren en tijdens het scharrelen zorgen ze voor onkruidverwijdering.

een beeld op het pleintje waar de verschillende tuinen op uitgeven

een Chineesachtige tuin ontworpen door Europeanen in de late 18^de en 19^de eeuw. Hier was niets origineel Chinees, het was een ontwerp in verbeelding van de Westerling. Er werden rotsen gebruikt, slingerplanten, Chinese planten en vooral structuren zoals huisjes, bruggetjes, meubels en doorgangen

de tropische tuin waarbij de tropen nagebootst worden door gebruik te maken van planten welke groeien in het lokale klimaat

Dan is er de rozentuin, de rozen zijn bijna allemaal uitgebloeid en verwelkt. Hier en daar is nog een mooie roos te vinden.

heel kleine roosjes geënt op een stok

Nieuw Zeelander houden blijkbaar dan floribunda rozen, met heel veel en kleinere rozenblaadjes

in de rozentuin staat een mooie boom

Verder is er nog een groot park aan de tuinen verbonden

24 km zuidelijker ligt Te Awamuti, bekend als de Rozenstad. In het centrum van dit stadje ligt een rozentuin met meer dan 2000 rozelaars, mooi gesorteerd per soort. Ook hier zijn de meeste rozen uitgebloeid.

Op de weg verder zuidelijk rijden we door de Mangaotaki kloof. Links van ons stroomt het water een eindje dieper, rechts van ons zijn steile rotsen te zien.

Na een afwisselende en mooie route door het binnenland, komen we bij Awakino even aan de westkust. Een rivier komt uit in de zee, dichtbij staan enkele rotsen in de zee

Omdat de kust hier verder bestaat uit witte, kaarsrechte kliffen, gaat de weg weer door het binnenland, kronkelend op en neer.
Aan het zuidelijke einde van de kliffen komen we via een zijweg. Die is smal maar gelukkig geasfalteerd.

Eenmaal bij de zee, is het waterpeil te hoog zodat het strand helemaal onder staat en we niet naar de hoogste kliffen kunnen wandelen. We nemen dan maar een foto van de lagere kliffen

Ons doel voor vandaag is New Plymouth, aan de noordzijde van het Taranaki schiereiland.

Het grote gebied, Taranaki basin genoemd, bevat aardolie en aardgas, zowel op land als in zee.
Nieuw Zeeland heeft daarvoor internationaal zijn zeegebied sterk kunnen uitbreiden, door te claimen dat slechts 6% van het Zealandia continent boven water ligt, en een veel groter deel onder het zeeniveau gelegen is. Maar dat dit gebied onder het wateroppervlak voor 100% deel uit maakt van Nieuw Zeeland. Hierdoor kan Nieuw Zeeland een zee-oppervlakte 22x groter dan zijn landoppervlakte exploiteren.

Kaart waar het Taranaki basin gebied is omcirkeld

Er werd in het begin van de jaren 1900 voor het eerst geboord naar aardolie. In 1934 begon in New Plymouth de aardolieproductie.
Aardolie kan te vinden zijn op een diepte tussen 200m en 6km. Er zijn al verschillende bronnen in gebruik, nog vele andere vormen een potentiële voorraad.

Aardgas in de zee komt voor als schaliegas. Schaliegas is gas dat opgesloten zit tussen ondoordringbare steenlagen. Om het gas te bereiken moet het gesteente gescheurd worden (fracking). Om dit harde gesteente te kunnen scheuren moet onder hoge druk water, zand en een klein percentage chemicaliën op het gesteente los gelaten worden zodat er over de ganse diepte een scheur zou ontstaan. Dit geeft (of kan geven -afhankelijk wie de woorden uitspreekt) schade aan het milieu. De chemicaliën en het aardgas dat vrijkomt, vervuilt het (grond)water. Schaliegas vrij maken is een heel omstreden onderwerp.

Schaliegas (aardgas) wordt in Nieuw Zeeland in het zee-gedeelte van het Taranaki basin vrij gemaakt.

Via een pijpleiding wordt het gas naar het land gebracht en voor het grootste gedeelte gebruikt om om te zetten tot methanol (een giftig alcohol, helemaal wateroplosbaar, bevat slechts 1 koolstofatoom per molecule). Er zijn 2 plaatsen in het Taranaki gebied waar methanol geproduceerd wordt. Het ene is in Motonui, ook aan de noordkust gelegen.

Er is een bezoekerscentrum net buiten de omheining. We gaan even rondneuzen. Een film vertelt hoe mooi het bedrijf is en hoeveel het doet voor het milieu, voor de mensen en de gemeenschap en voor het land. Ze steunen meer dan 50 verschillende organisaties, de meeste ervan zijn lokaal.
Er is een maquette van het bedrijf en er wordt wat uitleg gegeven, oppervlakkig maar (voor ons) goed verstaanbaar.
Methanol is een product dat wereldwijd gebruikt wordt voor de productie van allerlei kunststoffen, als brandstof en voor heel wat andere toepassingen

Uiteindelijk bereiken we New Plymouth. De haven is de enige diepzeehaven aan de westelijke zijde van Nieuw Zeeland.

in de zee, een eind voor de kust, zien we een tanker liggen.

Dit kan voor aardolie, maar ook voor methanol zijn. Het geproduceerde methanol is deels voor gebruik in Nieuw Zeeland, een groter deel is voor de export naar zuidoost Azië

New Plymouth heeft over de ganse lengte van de kust een kustwandelweg, gebetonneerd of in hout, toegankelijk voor rolstoelrijders.

we komen hier een koppel Nieuw Zeelanders tegen, nu gepensioneerd, vroeger melkveehouders

Het strand heeft geen lichtgekleurd zand. Het ganse schiereiland is een grote vulkaan, de Taranaki, waardoor de stenen en het zand zwart zijn

aan het westelijke uiteinde van de stad is de schouw van een elektriciteitscentrale te zien, een grote, bijna kegelvormige rots, en enkele rotsen in de zee

In het stadje gaan we eerst naar het Govett-Brewster Art Gallery/Len Lye Center. De tentoonstellingen zijn voor ons weinig zeggend, het gebouw echter is speciaal.

de gevel is gegolfd en spiegelt

dus even experimenteren met de klokketoren in de buurt

wat is alles slank ..

de klokketoren

de gevel aan de binnenzijde

de zitbanken hier en daar zijn opvallend en mooi

De kathedraal of St Mary Church, de Anglikaanse kerk voor Nieuw Zeeland en Polynesië, bevindt zich enkele straten verder. Ze zou binnen mooie Maori versieringen dragen. Door de aardbeving van november 2016 echter, is de kerk gesloten.

het is (weeral) de oudste stenen kerk in Nieuw Zeeland

Nog een eindje wandelen en we komen in het Pukekura Park

Vandaag de laatste dag aan de westkust van het noordereiland willen we nog een zonsondergang fotograferen. De zon gaat echter niet in de zee, wel in de haven onder.

Het oostelijk deel van het kustpad gaat over een rivier. Hier is een mooie, 83m lange brug om beide oevers te verbinden, de Rewa Rewa brug. Ze is in wit staal gemaakt en zou een rollende golf voorstellen, maar ze lijkt eerder op het rugskelet van een walvis.

De naam Taranaki (gegeven aan het ganse gebied hier) is afkomstig van de Maori stam die hier woonde voor de blanken in Nieuw Zeeland zijn aangekomen. Taranaki betekent ”bergtop zonder begroeiing”. De naam van de groep Maori welke hier woonden verwees naar een eigenschap van het landschap. Het schiereiland lijkt een halve cirkel te zijn en wanneer we de wegen en vooral de waterlopen bekijken, is er een ganse cirkel, gevormd door de berg Mt Taranaki, een vulkaan die momenteel slaapt. Ze is laatst uitgebarsten in de 18^de eeuw.

Bovenzicht op de Mt Taranaki. Wat donkerder is gekleurd is het nationaal park

Ondanks het mooie weer is de 2600m hoge berg niet te zien. De top trekt wolken aan aan alle zijden, en zit dus verscholen in het grijs. We zien hier en daar wel een getekende afbeelding, maar ik ben even op zoek gegaan op internet naar foto’s van de Mt Taranaki. De volgende foto’s zijn dus niet van ons.

Mt Taranaki

Maori hebben heel wat legendes, die van generatie op generatie werden doorverteld. De Maori hadden immers geen geschreven taal.
Eén van de legendes is de volgende: De Taranaki was ooit samen met de drie andere vulkanen in het centrum van het noordeiland. Daarnaast waren nog kleinere vulkanen waaronder de beeldmooie vulkaan Pihanga. Alle andere vulkanen waren verliefd op haar. Zij verkoos echter Tongariro, de laagste van de 4 vulkanen. Taranaki had zo een verdriet dat hij weg vluchtte richting westen.
Plots kwam hij aan de zee en hield hij halt. Sindsdien staat hij op de plaats ten zuiden van het huidige New Plymouth.

We rijden langs de oostelijke weg rond de berg, richting zuiden.

Waar het schiereiland eindigt, ligt het stadje Hawera, nietszeggend. Hier staat echter de grootste zuivelfabriek ter wereld. We zien tankwagens, telkens met een aanhanger, op en neer rijden om de melk te leveren aan het bedrijf Fonterra , een coöperatief bedrijf gesticht in 1972. Het bedrijf in Hawera verwerkt 20% van de geproduceerde Nieuw Zeelandse melk. Per jaar wordt hier 428.000 ton (!) melkpoeder, kaas, room, en melkeiwitten per jaar gemaakt.
Om de 6u wordt er een trein geladen met 5 containers, voor Nieuw Zeeland en voor de export.

Hier in de grote omgeving wordt de melk vervoerd naar het bedrijf in Hawera. Uit noord Nieuw Zeeland komt er per trein melk naar Hawera.

Op piekmomenten wordt er 14 miljoen liter melk per dag verwerkt:
er zijn 5 lijnen die melkpoeder maken, goed voor 200.000 ton per jaar.
één lijn welke 8u per dag werkt, produceert per uur 30 ton boter
een lijn maakt 6.000 ton geconcentreerde wei-proteïnen per jaar, deze worden geëxporteerd en voor verschillende voedingsdoeleinden gebruikt.
een andere lijn maakt 10.000 ton caseïne (bepaald melkeiwit) per jaar, deels voor de voedingsindustrie, deels voor de farmaceutische industrie, en het technisch (minder zuiver) caseïne wordt voor industriële doeleinden gebruikt.
Per jaar worden er 95.000 ton kaasproducten geproduceerd en 88.000 ton aan roomproducten.

langs de doorgaande weg, duidt deze grote koe de toegangsweg tot het zuivelbedrijf aan

een deel van het zuivelbedrijf, met op de voorgrond enkele loc’s van de Kiwitrein

Nieuw Zeeland is een belangrijke producent van melk en van boter. In China en andere Oost-Aziatische landen, drink men melk uit Nieuw Zeeland. Op vele plaatsen ter wereld kregen we bij een broodje een klein pakje Nieuw Zeelandse boter.

niet alle vrachtwagens schuiven op dezelfde plek aan, sommigen rijden naar een andere losplaats

De weg vervolgt dichtbij de kust. Hier zien we regelmatig foto’s en borden met de tekst
Stop seabed mining
protect our coast

Ik kijk even op internet en vind dat een bedrijf de Tasman zee tussen Taranaki en het noorden van het zuidereiland wil exploiteren. Daarvoor heeft het bedrijf een aanvraag ingediend.
Wat zal er gebeuren volgens de milieugroep?
Gedurende de volgende 35 jaar wil het bedrijf 175 miljoen ton ijzererts uit de zeebodem halen. Daarvoor moet de bovenste 11m van 65.000 vierkante km (meer dan 2x de oppervlakte van België) zeebodem opgezogen worden. Dat vernielt uiteraard de daar levende organismen, van klein tot groot. In de mariene voedselketen, voeden grotere en hogere organismen zich met kleinere en eenvoudigere organismen. Als deze laatste verdwijnen, hebben de eerste geen voedsel meer en verdwijnen ze ook.
Elk uur zal er 8000 ton zeebodem opgezogen worden en het zand, dat niet bruikbaar is, zal terug gestort worden wat alle leven verstoort en ook vernielt.
Daardoor zal dit gebied van de oceaan achterblijven als een dode zone.

Daarbij komt nog het lawaai dat gedurende 35 jaar dag en nacht zal te horen zijn. Mariene zoogdieren zijn hiervoor uiterst gevoelig, waardoor ze zich niet meer voortplanten, ophouden hun jongen te voeden, geen onderlinge communicatie meer kunnen voeren. Dolfijnen, walvissen en baleinen (soort walvissen) zullen uitsterven in dit gebied, en misschien wel in een veel groter gebied.
Er komen in het gebied 32 soorten dolfijnen en walvissen voor omdat het een overvloed aan kleine schaaldiertjes produceert, die voedsel vormen voor deze zoogdieren. Tot deze soorten behoren ook enkele zeer zeldzaam voorkomende.

Maui dolfijn, een van de soorten die in het gebied voorkomt, foto van de site van het actiecomité

We rijden verder tot bij Wellington, het laatste bezoek van het noordeiland.

Kaart waar Wellington op is aangeduid

Wellington is de hoofdstad van Nieuw Zeeland sinds 1865. Voordien was Auckland de hoofdstad, maar omwille van de bereikbaarheid (in 1865) werd voor Wellington gekozen. Het was toen immers zo, dat verkozenen van het Zuideiland per schip naar Sydney (Australië) moesten varen, en daar op een ander schip naar Auckland. Australië en Nieuw Zeeland liggen 1500km verwijderd van elkaar, die verplaatsing was in feite onoverkomelijk.

Wellington ligt aan de zee, beschut door een baai en een “harbour”, een beschutte fjord. De kaaien in het centrum, waar vroeger pakhuizen en havenactiviteiten plaats vonden, zijn nu een erg aangename verkeersvrije wandelpaden en pleinen.

stad aan het water

het stadhuis op de achtergrond

’s Morgens zien we vele mensen langs de kaaien richting CBD wandelen, ’s avonds zien we de omgekeerde beweging. Vele mensen wandelen van hun werk naar huis. Sommigen zetten hen zelfs hier en daar, schoenen en jasje uit, handtas opzij en genieten van het zonnetje en het zicht

Niet ver van de regeringswijk bevindt zich de oude St Paul-kathedraal. Ze is gebouwd in hout in 1866. Tot 1964 was ze parochiekerk. Toen moesten alle oude gebouwen in de wijk gesloopt worden om plaats te maken voor moderne gebouwen. Dankzij heel veel protest en moeite kon de kathedraal gevrijwaard worden. Het is een schitterend kerkje

aan de buitenzijde is het hout geschilderd

binnenin is het hout geolied of vernist en heeft het de houtkleur behouden

De nieuwe St Paul-kathedraal ligt vlakbij de regeringsgebouwen en is afschuwelijk.

De regeringswijk is vrij klein, het bestaat uit 4 gebouwen, waarvan we er 3 zien. De gebouwen grenzen aan elkaar.

De “Bijenkorf” herbergt de kantoren van de eerste minister en zijn kabinetsmedewerkers

Het “Parlementsgebouw” , een gebouw dat al een eeuw oud is, maar nooit helemaal af geraakt is. De koepel ontbreekt, evenals één van de vleugels. Op de plaats waar de ontbrekende vleugel moest komen staat nu de “Bijenkorf.

De “Parlementsbibliotheek” waar alle werken, tot en met tijdschriften en kranten, die in NZ worden uitgegeven, bewaard worden. Zowel parlementairen als gewone burgers kunnen een aanvraag indienen om informatie over een bepaald onderwerp te krijgen

In het “Bowenhuis” dat we niet zien, zijn de bureaus van de ministers en hun kabinetten, en van de parlementsmedewerkers.

Net zoals in Canberra, de hoofdstad van Australië, kan ook hier het parlement bezocht worden in een geleidde wandeling.
Hier krijgen we allerlei weetjes te horen. Nieuw Zeeland was o.a. het eerste land ter wereld dat aan vrouwen stemrecht gaf, in 1893. Het duurde echter tot 1949 voor ze zich konden aanbieden als kandidaat parlementslid.

het was onder eerste minister Seddon dat het kiesrecht voor vrouwen gestemd werd. In feite is die wet eerder per ongeluk gestemd, dan uit sociale overwegingen. In die tijd was er nog een Lager- en een Hogerhuis. Eerst moest het Lagerhuis goedkeuren, dan het Hogerhuis. Omdat Seddon dacht dat het Hogerhuis de wet zou tegen houden, liet hij ze in het Lagerhuis niet stemmen. Het Hogerhuis dacht dat de wet was goedgekeurd in het Lagerhuis, en keurde ze dus ook goed! Het standbeeld van Seddon staat voor het parlement

In 1950 werd het Hogerhuis opgeheven. Als er nu een wetsontwerp komt (a Bill), wordt ze eerste besproken in een soort commissie die ook buitenstaanders hoort. Als die het wetsontwerp goed keurt, dan pas gaat het ontwerp naar het Lagerhuis. Die neemt ruimschoots de tijd om het wetsontwerp te bespreken. Indien het Lagerhuis goedkeurt, gaat het wetsontwerp weer naar een speciale commissie, die alles nagaat en ook weer bespreekt. Nadien komt weer het Lagerhuis te pas, die het ontwerp omzet tot een wet. 120 parlementsleden zijn wetgevend.

In NZ zijn er 7 partijen. Bij de verkiezingen zijn er geen regeltjes die grote partijen bevoordelen. Een partij krijgt zijn vertegenwoordigers volgens het percentage stemmen.

Deze week werkt het parlement niet, het is immers verkiezingsjaar. Tijdens het verkiezingsjaar wordt er maar 26 weken gewerkt, tijdens de twee andere jaren 38 weken. Om de 3 jaar zijn er nieuwe verkiezingen.
Op de lijst van de parlementsleden zien we dat er 2 zitjes zijn voor de Maori partij. Ook andere partijen hebben Maori op hun lijst staan waardoor er momenteel 25 parlementsleden op 120 Maori zijn.

In het parlement mogen we geen foto’s nemen, dus ik zoek even op internet.

één van de zeldzame foto’s binnen de gebouwen

Omdat het staatshoofd van NZ de Queen is, en zij veel te ver van NZ leeft, is er een afgevaardigde van de Queen. Deze persoon behoort niet tot een partij. ***

Zoals er in België een kamervoorzitter is, is er in NZ een Parlementspreker. Die man of vrouw heeft de belangrijkste functie in het parlement. Het is meestal de oudste, en zeker de meest open parlementariër, die boven het gehakketak van andere parlementsleden staat.

Nieuw Zeeland heeft nu officieel 2 talen, het Maori en het Engels. In het parlement mogen beide talen gesproken worden, er zijn tolken die het Maori vertalen. Dat is ooit anders geweest! Heel lang moesten Maori maar Engels spreken en verstaan, soms was er een tolk, meestal echter niet.

De rondleiding duurt een uur. Als laatste gaan we naar de kelderverdieping waar de fundamentisolatoren te zien zijn. Ze moeten het gebouw beschermen bij aardbevingen. Tegen welke kracht ze bestand zijn weet echter niemand.

Vanaf het parlement is er een stevige klim naar de botanische tuin. Er is een mooie rozentuin

enkele rozen om de koude Belgische winter wat op te fleuren

en een begonia huis, een serre

lijkt een roos, maar is een begonia

mooi gekleurde blaadjes van de Siernetel

er is ook een vijver met waterlelies

De tuin zelf is eerder een woud in de stad.

een kunstwerk van Chris Both, de “Peacemaker”. Het is van dezelfde kunstenaar die de memorial voor de Rainbow Warrior heeft gemaakt

op één plaats hebben we een uitzicht over Wellington

Aan het zuidelijk uiteinde van de plantentuin is er een kabelbaan, geïnstalleerd in 1902, van Zwitserse makelij. Onderweg zijn er 3 haltes telkens waar een straat gekruist wordt.

de tunnels waar we doorrijden hebben kerstboomlampen

Beneden komen we in de voornaamste winkelstraat uit, tussen moderne en oudere gebouwen.

Wat verder is er de Cubastraat, een meer alternatieve straat met eetgelegenheden, café’s, tweedehandswinkels, alternatieve en goedkopere kledingzaken, …

Vlakbij een van de kades is het museum Te Papa, het Museum van Nieuw Zeeland. Het is geopend in 1998 en is er gekomen dankzij een intensieve samenwerking met de verschillende Maorigroepen.

Er is een volledige verdieping voor tijdelijke tentoonstellingen, die net allemaal gesloten zijn. Dan zijn er nog vier verdiepingen die allerlei belangrijke zaken uit Nieuw Zeeland omvatten.

Op het dak hebben we uitzicht op de haven

De voornaamste collectie gaat over de Maori, helemaal anders opgevat dan dat in Auckland.

een oorlogskano

versierd langs de ganse lengte

een modern Maori kunstwerk

een model van een Maori schip waarmee de Polynesiërs ooit van eiland naar eiland voeren, op zoek naar een betere wereld

de zeilen zijn geweven bladeren, zoals ook manden werden gemaakt. Deze schepen heeft men nagebouwd en de oversteek in het Polynesische gebied gemaakt

In een andere zaal gaat het over het Verdrag van Watianga, het verdrag gesloten in 1840 tussen de Kroon en de Maori, waarbij de Engelse tekst helemaal anders was dan de Maori tekst. Hier is de vertaling van de Maoritekst in het hedendaags Engels weergegeven, naast de originele Engelse tekst.

vergelijking tussen beide teksten

Verder is er een zaal die gaat over Polynesiërs. Maori zijn in oorsprong Polynesiërs. Een eeuw geleden waren een aantal Polynesische eilanden bij Nieuw Zeeland bijgevoegd. Tijdens WO1 heeft Nieuw Zeeland, dat samen met Australië een groot legercorps moest leveren aan Engeland, Polynesiërs verplicht om mee te strijden, er was een Polynesisch bataljon (of hoe de hete aardappel wordt doorgegeven). Later zijn de eilanden onafhankelijk geworden, toch wonen nog wel wat Polynesiërs in NZ.

Verder is er een afdeling over natuurkrachten, vulkanen, aardbevingen, overstromingen, zaken welke in Nieuw Zeeland leven

op deze interactieve kaart, zien we hoe Nieuw Zeeland was tussen 60.000 jaar geleden en nu, en hoe het (waarschijnlijk, eventueel) zal zijn over 60.000 jaar. Op deze kaart kunnen we via een hendel de platen (Pacifische en Australische) bewegen

mensen in een deel van NZ leven op de Australische plaat, de andere op de Pacifische plaat

we weten al dat langs de westelijke zijde van het zuideiland de kans erg groot is op regen en regen. Het regent er 10x meer water per jaar dan in België. Hier is dat verschijnsel visueel uitgelegd

Een andere zaal gaat over de evolutie van flora en fauna, sinds mensen in NZ aangekomen zijn. Vooral de problemen worden behandeld

een voorbeeld: de possum is ingevoerd voor de pels, losgelaten en eet niet alleen waardevolle planten, maar lust ook wel vogeleieren. Een sterke bedreiging voor het ecosysteem (20.000 ton plantenmateriaal eten ze samen op 1 dag op)

de fret en de wezel werden ingevoerd om de grote hoeveelheid konijnen, ook al ingevoerd, op te peuzelen. Maar de fret en de wezel lusten nog meer vogels en vogeleieren.

Enkel andere zalen laten we voorbijgaan, het mooie weer lokt na meer dan 3u museumbezoek.

Langs de kade is er wel wat te zien. Eerst is er via balken en paden een stukje zee optisch omgezet tot een duikbad. De scholen zijn net gedaan, de leerlingen gooien hun tassen en kledij op een hoop en duiken van een trap het water in.

 ook op enkel andere plaatsen aan de zee zien we jongeren in het water duiken

alle palen en pieren zijn goed als duiktoren

Op het water zijn er lange roeiboten, waarschijnlijk een restant van de Maori. Ze worden bemand door heel wat roeiers. De meeste groepen zijn beginners, ze leren in de maat te roeien, niet zo eenvoudig blijkt

De Hikitia, misschien wel ’s werelds oudste nog werkend kraanschip aangedreven door stoom, ligt dichtbij het museum.

Wat verder is er een speciale brug over de doorgaande weg, de City-to-Seabridge. Ze vormt de verbinding tussen de stad en de waterfront. De brug is versierd met houten beelden van Para Matchitt

Oude pakhuizen zijn nu restaurant, café of hebben nog een andere functie

We hebben al verschillende steden in NZ bezocht, Wellington is duidelijk de meest aangename

Hier nemen we ’s avonds de ferry terug naar het zuidereiland.

Het ZUIDEREILAND (vervolg)

6. de westkust van Westport tot Greymouth

Om de westkust van het zuidereiland te bereiken, vertrekkende uit Picton-waar de ferry aankomt- moeten we het eiland doorkruisen en over de bergen. Die zijn in het noorden nog niet te hoog, de hoogste pas langs deze route is 600m.

Het eerste deel van de weg, dichtbij de oostkust is een groot wijngebied. We zien velden vol met wijnstokken, oppervlaktes waar vele Franse wijnboeren maar van kunnen dromen.
Waar we vooral op het noordeiland kleinere wijnbedrijven hebben gezien, zijn de gebieden hier veel en veel groter. Op het noordereiland werden de wijnstokken ingepakt in netten, vooral om de druiven te beschermen voor vogels of misschien ook wel tegen possums. Hier is er meestal geen bescherming, de kilometerslange rijen wijnstokken staan mooi gesnoeid op de velden.

Later rijden we langs de Waikou rivier, die aan de oostkust uitmondt.
We klimmen tot de pas en bij de afdaling volgen we de Buller rivier, voor bijna 150km. Deze rivier mondt uit in Westport aan de westkust.

Buller rivier op een mooie uitzichtplaats, stroomafwaarts gezien

foto stroomopwaarts

kaart met de route in het blauw naar de westkust

We houden halt bij Westport. Van Westport kan men nog 100km noordelijker rijden, dit is een gebied voor trekkers.

een mooie camping, dichtbij de zee, enkele km buiten Westport

Cape Foulwind, weer een naam gegeven door kapitein Cook, is een westkaap. Hier kan men bijna met de weg komen, de laatste km moet er gewandeld worden.

Iets zuidelijker van Cape Foulwind kunnen we bij zonsondergang zeehonden zien. We moeten 10 minuten wandelen langs een vrij goed pad om tot het uitzichtpunt te komen, hoog boven op de rotsen.
Voor de kust liggen vogelrotsen. Hier komen verschillende vogelsoorten voor zoals de Kleine Pinguïn en Pijlstormvogels (Puffinus sp). Die vogels zien we niet.

vogeleilanden voor de kust

er liggen nog heel wat andere rotsen voor de kust

Wanneer we op de parking komen, een half uur voor zonsondergang, is het erg rustig. Hier zien we de Weka of Australische Ral (Gallirallus australis), een endemische vogel (vogel die enkel in NZ voorkomt). Het is een vogel welke niet kan vliegen, net zoals de kiwi en de moa.

een kuiken van de Weka

ook verder op het pad is de Weka te zien

We wandelen naar het uitzichtpunt. Diep beneden ons zien we zeehonden op de rotsen, en in het water. Nu zijn ze erg actief, sommigen kruipen uit het water over de hoge rotsen omhoog, anderen zijn al boven en zoeken een geschikte slaapplek.

We zien verschillende moeders met hun jong

Sommige jongen rennen en spelen , andere springen op en neer in een ondiepe plas, die telkens door een golf wordt overspoeld.

Wegwijzers naar verre bestemmingen worden hier graag gemaakt. Nu, ja, .. alles is hier ver weg

Westkust en helder weer betekent dat we een zonsondergang kunnen fotograferen. Toch komt er ook hier weer een wolk voor de zon

In grote lijnen volgen we nu de westkust richting zuiden. Het zal nog een hele tijd duren voor we weer een weg tegenkomen die het eiland oversteekt.

We blijven de westelijke route 6 langs de kust volgen. Bij Irimahuwhero hebben we een mooi uitzicht op de kust in beide richtingen

Het Paparoa nationaal park strekt zich uit van de kust naar het binnenland. Het landschap bestaat hier uit krijtrotsen, die voor een belangrijk deel begroeid zijn door bossen. Er stromen enkele rivieren door en dat geeft hier en daar een kijk op de rotsen

de steile kalkrotsen gezien van de rug over de rivier

aan de andere zijde mondt de rivier uit in de zee

in het ganse gebied vanaf Westport tot bij Greymouth zien we Nikau palmen (Rhopalostylis sapida). De planten kunnen tot meer dan 10m hoog worden. Dit is de palm die natuurlijk het meest zuidelijk op de wereld voorkomt. Duiven eten graag de harde bessen
Maori gebruikten de bladeren als dakbedekking. Bladeren werden ook gesplit en gebruikt voor het weven van manden, matten en tassen. Uit de stam maakten ze potten en dozen om voedsel in te bewaren. Het middelste van de stam werd gestoomd en gegeten

Naast de palmen komen hier ook zeer veel Harakeke of Nieuw Zeelandse flax voor (Phormium tenax)

de bladeren kunnen tot 2m lang worden. De flax bloeit in volle zomer, december en januari, met rode bloemen. De bloemen bevatten veel nectar dat enkele vogelsoorten aantrekt.
De Maori gebruikten het blad voor het weven van manden en matten. De vezels uit het blad werden tot touwen, visnetten of kledij verwerkt. De gedroogde bloemstelen werden in bundels gebruikt om vlotten te bouwen

En dan komen we bij de Pancake rotsen. Dit is één van de meest toeristische plaatsen van het zuidereiland. Iedereen kan hier gemakkelijk komen, de wandeling kan deels ook met buggy’s en rolwagens gemaakt worden. Als we gewoon zouden doorstappen is de wandeling op 20 minuten gemaakt. Er zijn echter zoveel uitzichtpunten en gelegenheden om foto’s te nemen, dat we er veel langer over doen, en niet alleen wij …

Hoe de Pancake rotsen zijn ontstaan is één van de mysteries van de natuur. De wetenschap weet dat de rotsen zowat 35 miljoen jaar geleden zijn ontstaan uit de kalk afkomstig van vooral de schelpen van schelpdieren (mossels, oesters en ander). Hoe de rotsen echter aan hun gelaagdheid gekomen zijn is een raadsel. Ze zien er uit als grote stapels pannenkoeken … Honderden foto’s hebben we hier geschoten. Het is dan steeds moeilijk om het aantal in de blog min of meer te beperken.

Het is opkomende tij; misschien nog iets meer dan een uur voor hoogtij. Hierdoor komt het zeewater met heel veel kracht tussen de rotsen gerold, botst het op roten en holt ze een beetje uit, en keert het water met veel lawaai terug. Soms is die terugkerende golf zo krachtig dat het water door kieren en gaten wordt door geperst, een spuitgat.

het lijkt alsof er een sterk onweer is, het gedonder en geraas van het zeewater

Bull kelp-geen Nederlandse benaming (Durvillaea antarctica) is een wier met heel lange bladeren die gevuld zijn met lucht. Het wier staat stevig vast op rotsen bij de vloedlijn en de bladeren liggen bovenop het water (door de lucht). Enkel bij een hoge golf duiken de bladeren onder water.
De plant zit zo sterk vast aan een rots, dat zelfs bij heel sterke stormen, ze niet lossen. Enkel als de rots afbreekt, zullen de bladeren die er op groeien, los komen van de grote rots waarop ze vast stonden. De bladeren kunnen bij het overstromen door een hoge golf, op minder dan 1 sec bewegen met een snelheid van 140 km per uur om weer boven water te komen.
De bladeren zwiepen mee met de stroming, zoals haren

de zwarte bladeren van de Bull kelp

Hier in het gebied leven veel vissen, walvissen en dolfijnen. De Hector dolfijn staat op de top van de voedselpiramide. Deze dolfijn leeft als een predator (voedt zich met andere dieren).

We houden halt in Greymouth, aan de monding van de Grey rivier.

Kaart waar de boven beschreven gebieden en Greymouth zijn aangeduid

Greymouth was, net zoals Westport een gebied waar grote reserves aan steenkool voorkwamen. Er waren verschillende steenkoolmijnen.
Daarnaast komen er langs de westkust op verschillende plaatsen jade voor ***. Dit groen gesteente heeft een hele kleurschakering gaande van heel licht groen tot bijna zwart.
Maori gebruikten jade al voor het vervaardigen van sommige wapens en gebruiksvoorwerpen.
We gaan even binnen in een zaak die jade voorwerpen verkoopt en ook een kleine tentoonstelling heeft.

In feite is de Nieuw Zeelandse jade, geen echte jade maar groensteen. Jade bestaat uit het gesteente jadeïet, deze van Nieuw Zeeland is nefriet met een andere chemische samenstelling.

in sommige valleien vindt men grote rotsen jade. Deze stenen mogen niet meer weg gehaald worden of verbruikt worden

jade wordt dikwijls als kei in de rivieren gevonden. Deze jade mag uit de rivier gehaald worden en door jadebewerkers gebruikt worden.

dit stuk gezaagde jade is een erfstuk van de familie van de eigenaar. Dit is in feite een stuk uit een grote steen waar aan de buitenzijde niet te zien is dat dit een jadesteen is

een modern Maori wapen in jade: 1500 NZ dollar (x0,72)

4 verschillende kleuren jade, afkomstig uit telkens een ander gebied

er worden ringen, oorringen en hangers verkocht uit geslepen jade

Verder werd er hier en daar goud gevonden, goed voor het oprichten van stadjes om al de goudzoekers te herbergen. In Greymouth zien we nog enkele gebouwen uit die tijd. Toen woonden er in Greymouth 50.000 mensen, nu nog 13.500. Daarmee is Grymouth het grootste stadje aan de westkust van het zuidereiland

een jadefonteintje in het stadje

We rijden vanuit het stadje langs een kleine baan aan de kust, richting noorden. 6km verder vertrekt er een wandeling naar Pointe Elizabeth, een soort kaap. Het pad klimt en daalt omdat hier rotsen kaarsrecht in de zee staan

Er zijn enkele mooie uitzichtpunten, verder wandelen we in het meest zuidelijke subtropische woud in NZ

ook hier is de Nikau palm, de enige endemische palmsoort in NZ

Op een bepaalde plaats is er een uitzichtpunt op zee, diep beneden ons, waar zeehonden en Hector dolfijnen kunnen gespot worden. In de terugkeer zien we enkele malen dolfijnvinnen boven water komen.

hier zagen we enkele malen een dolfijnenvin boven water komen

de Hector dolfijn (Cephalorhynchus hectori) , foto niet zelf genomen. De Hector dolfijn is een van de meest zeldzame en kleinste dolfijnsoort ter wereld. Hun aantal wordt op 7000 geschat. Ze komen voor het grootste gedeelte voor aan de westkust van het zuidereiland, als Maui subspecies. Hector’s dolfijnen zijn maar 1,4m lang. Hun voortplanting gebeurt trager dan hun uitroeiing (vooral in vissersnetten en door het verstoren van hun habitat)

Het eindpunt van de wandeling, Pointe Elizabeth zelf zien we niet omdat we op de kleine kaap staan. Maar enkele rotsen die in de zee voor de kaap liggen, kunnen we fotograferen.

De camping in Greymouth ligt aan zee. De zon gaat weer onder met een sluierwolk. Het is niet voor niets dat de Maori, die in het huidige NZ aan wal kwamen, het land Aotearoa noemden: land onder een lange wolk

Op weg verder zuidelijk ligt Hokitika. Het stadje is mooier dan Greymouth.
Hokitika is het centrum van de “greenstone”. We gaan langs in een grote zaak.

hier kan je jadestenen kopen. De export van de steen is echter verboden, dus enkel Nieuw Zeelanders kunnen een jadesteen aankopen

Hier zien we verschillende mensen aan het werk. De Greenstone heeft een hardheid van 6 tot 6,5 en wordt bewerkt met diamanten gereedschap. Diamant heeft hardheid 10, ook het technisch diamant.

het nefriet, de greenstone, is erg vezelig. Bij het manipuleren van de steen gebruikt men steeds water. Toch liggen de zagen, de lampen en ander materiaal bedekt met de nefrietvezels. Nefriet is de wetenschappelijk naam van de Nieuw Zeelandse groene steen

een gaatje boren met een diamanten boorkop

een steentje schuren, niet met schuurpapier

wel met schuurdiamant, gemonteerd op een blokje. Net zoals bij schuurpapier is er ook bij schuurdiamant een verschil in korreldikte

op een stuk groensteen is een Maori tekening aangebracht

een bijna afgewerkt stuk. In de ogen moet er nog een stukje van de binnenzijde van een oorschelp aangebracht worden. De oorschelpen die men -en de Maori- hiervoor gebruikt hebben een blauwachtige parelmoerglans

van het “afval” worden hangertjes gemaakt, al dan niet geslepen

Een van de dames in de winkel vertelt dat er veel nepsteen, bewerkt in lage loonlanden, als greenstone of jade wordt verkocht. Ik lees datzelfde ook in een van de reisgidsen. Misschien is dat ook in deze winkel van toepassing?

enkel de voorwerpen met een code zijn Nieuw Zeelands. We zien er ook wel wat zonder code

Er zijn hier mooie stenen, sieraden en andere stukken te zien, de prijs is erg hoog.

In Hokitika is er een sokkenbedrijf. Hier worden al erg lang sokken gemaakt. Er is een collectie aan oude en nieuwere sokbreimachines.

de oudste sokbreimachine

een collectie machines

een machine uit koper, nog steeds manueel. Per cirkel die er met de handel gedraaid wordt, is er een rij bij elke steek

een nog niet afgewerkte sok

een afgewerkte sok

Vandaag is er niemand aan het werk, maar op een filmpje kunnen we toch het een en het ander zien.
De sokken worden gemaakt in merinowol of in merino+possum wol of in merino + alpacawol. Merinoschapen zijn er in overvloed. Possum is een dier dat men zoveel mogelijk probeert uit te roeien, de wol komt van gevangen dieren, en alpaca is ooit ingevoerd vanuit Zuid-Amerika.

hier breidt men fel gekleurde sokken. Er wordt breimateriaal verkocht, wol, breinaalden en patronen

ze zijn duur. De sokken welke ergens anders gefabriceerd zijn, zijn heel wat goedkoper. Misschien komen ze ook uit lage loonlanden …

de klokkentoren van Haast

Meer dan 100km zuidelijker komen we in het gebied van de Nieuw Zeelandse Alpen.
Het regent al de ganse dag, dus veel is er niet te zien. Bergtoppen zitten in de wolken en de bossen.

Kaart waar de NZ Alpen zijn aangeduid

Het gebergte is ontstaan door de botsingen tussen de Pacifische en de Australische plaat. De hoogste berg is de Mt Cook, 3754m. In het gebied komen een zestigtal gletsjers voor. Ze komen op een vrij lage hoogte voor, in vergelijking met de gletsjers in de Alpen.
Er zijn twee dorpen langs de westelijke zijde, nl. Franz Joseph Village en Fox Village, beiden genoemd naar de naam van een gletsjer.

De gletsjers vertonen hier een eigenaardigheid. Gedurende sommige, sneeuwrijke, jaren, groeien de gletsjers aan. Daarna krimpen ze weer, om dan weer aan te groeien.
Net zoals overal ter wereld, krimpen ook hier de gletsjers gedurende de laatste 8 jaar aanzienlijk. Dat is zeer goed nieuws voor de lokale ondernemers. Omdat de gletsjertongen van beide gletsjers niet meer bestaan, kan er niet meer vanuit het dal naar en op de gletsjer gewandeld worden.
Voor meerdere honderden dollar neem je, samen met je al even dure gids + zijn vlucht, de helikopter. Die vliegt met je over de gletsjerwereld en zet je af ergens op de Frans Joseph of een andere gletsjer. Dan kan je een gletsjerwandeling maken.

De toeristische dienst in het dorp is niet bemand, wel kan je overal tickets kopen voor dure “activiteiten”. Gelukkig is de wandeling naar het uitzichtpunt op de gletsjer goed aangeduid, want info daarover wordt er niet verstrekt!

het pad is duidelijk afgebakend

Het pad is gemaakt op de zijmorene van de gletsjer (de enorme hoeveelheid stenen door de gletsjer uitgeschuurd, meegesleurd en afgezet langs de beide zijden van de gletsjer).

er is een hele collectie verschillende gesteenten, terug te vinden in de keien

waar er water kan stromen is er een bruggetje gemaakt. Bij teveel water spoelen stenen en bruggetjes en pad gewoon weg

hier wandelen we over de stenen, het pad is weggespoeld

Er hangen wolken, de bergen zijn niet te zien, het U-vormige dal is duidelijk te zien.

op de bodem stroomt het smeltwater van de gletsjer

U vormig dal door de gletsjer uitgeslepen

Regelmatig zien we watervallen

Stenen die hier al een hele tijd onaangeroerd liggen zijn begroeid

De laatste jaren kwamen hogerop vele steenlawines voor. Daarom is het pad, een heel eind voor de gletsjer afgesloten. We zien, door de afstand en de mist, de gletsjer met moeite.

de Franz Jozeph gletsjer is omcirkeld

Een internet foto van de gletsjer, enkele jaren geleden

In Zwitserland zijn de gletsjers veel beter te zien, zonder helikoptervluchten!

De Fox gletsjer is moeilijker te zien. Omdat het zo hard regent, het regent hier meer dan 5m per jaar -6,5 maal zoveel als in België, stel het je voor – rijden we verder naar Haast.
Het dorpje heeft zijn naar gekregen van de Hongaarse alpinist Julius van Haast. Deze man gaf de beide gletsjers ook hun huidige naam.

Haast is het laatste dorp aan de weg langs de Westkust. Hier gaat weg 6 het binnenland weer in. Vanuit Haast is er nog een 50km lange secundaire weg langs de kust.  We volgen deze kustweg niet.
Morgen trekken we weer het binnenland in.