Reisverhaal «Chachapoyas, the Warriors of the Clouds»

Het jaar van de zomer: deel 1 | Peru | 0 Reacties 24 April 2008 - Laatste Aanpassing 11 Mei 2010

Onze eerste prioriteit vandaag is aan geld zien te geraken. In Jaén zou dat moeten lukken. Dus nemen we in de vroege ochtend, hier in San Ignacio, de motortaxi naar de stopplaats voor de colectivo´s richting Jaén. Het is even wachten tot hij vol is en weg zijn we. Steeds warmer wordt het, steeds zwoeler. Soms lijkt het of we in Azië zijn terecht gekomen. Rijstvelden links en rechts van ons, gaten in -, koeien op -, en af en toe een riviertje over de weg. Dan rijden we rechts, dan weer links. Soms heel traag, dan weer loeihard. In Jaén nemen we de motortaxi naar het centrum en gaan op zoek naar een bank. We nemen een nummertje, zetten ons in de stoeltjes en kijken TV. Bloopers en een of ander 'verborgen camera' programma. Al lachend wachten. Goed idee eigenlijk. Eenmaal aan het loket krijgen we te horen dat we voor cash naar de ATM (bankautomaat) buiten moeten... Daar komen enkel grote biljetten uit en de ervaring heeft ons geleerd dat dit een serieus probleem is. Niemand in Zuid-Amerika heeft blijkbaar wisselgeld. Dus wij terug de bank binnen, nummertje, stoeltje, TV, lachen (iets minder want het zijn dezelfde filmpjes) en vervolgens de grote briefjes in kleine gewisseld. Het is ondertussen etenstijd en niet ver van de bank eten we iets in een lokaal restaurantje. Net zoals in La Balsa aan de grens en in San Ignacio hebben we ook hier heel wat bekijks. De dame die net nog achter het lokket zat in de bank komt hier ook eten en we hebben een babbel. "Naar waar gaan jullie?" vraagt ze. "Weten we eigenlijk nog niet" is het antwoord. En zo kwam het dat we tijdens deze 'broodjeslunch meeting', waar bijna iedereen in het restaurant aan deel nam, beslisten om in de richting van Chachapoyas te trekken. Eerst naar Bagua Grande en vandaar naar Chacha. "Ok, doen we! " Een motortaxi brengt ons naar de volgende colectivo. Deze keer is het wat langer wachten. De buurt ziet er hier ook iets minder veilig uit en ik heb de indruk dat niet alle passagiers even verzot zijn van vreemdelingen. Een vreemd heerschap ratelt er maar op los terwijl onze rugzakken op het busje worden gebonden. Alsof hij onze aandacht wil afleiden.  Ik stap de comionette in. Mijn vriendelijke  "buenas tardes" wordt door een iets oudere man in de kiem gesmoord met een grimmige snauw. Niets van begrepen maar "Oh, bezoekers uit een ver land. Wat leuk zeg!" was het zeker niet... Naast de hitte is ook de sfeer redelijk beklemmend. "Och, zal wel verbeelding zijn zegt een stem in mijn hoofd." Prik! zegt de naald tegen de ballon wanneer ik die ene gast tegen de andere hoor zeggen: "Och, die met een rugzak hebben toch nooit veel geld." Slik... "laten we afspreken dat we dit niet gehoord hebben" zegt het bibberstemmetje in mijn hoofd. Ok, tijd voor een charme offensief.  Mijn knipoog naar het ventje dat dicht tegen zijn mamma aanzit wordt met een aarzelende glimlach beantwoord. Met nog een paar voorzichtige gekkebekken kan er ook bij de mama een glimlach af. Poewh de elektriciteit is uit de lucht we kunnen weer iets vrijer ademen. Onderweg kopen we guaba´s zodat onze smaakpapillen weer eens een nieuw smaakje leren kennen. Het lijkt heel erg op een reuzen peulvrucht. Je pulkt de pit eruit en eet het zachte, zoete, op een of andere schimmel lijkende, pluizige, witte vruchtvlees er van af. Het is wat werk maar het is lekker. Na een uurtje zijn we er. We stappen in de volgende colectivo (het lijkt wel 'colectivo dag' vandaag) en maken kennis met medepassagier José. Hij woont in Chacha maar reist voor zijn job wekelijks doorheen Peru. Een waterval van informatie is hij. Uiteindelijk komt er nog een 4de passagier opdagen en kunnen we vertrekken. De rijstvelden maken plaats voor de valleien en canyons van de onstuimige Marañón rivier. Dat het hier schoon is? Ge moogt gerust zijn! Maar ook grillig en onvoorspelbaar is de natuur. Nog niet zo lang geleden was de weg weken afgesloten omdat een aardverschuiving de rivier opzij had geduwd. We zien de restanten van de weg en de verwoeste huizen van de onfortuinlijke bewoners... De baan is in een erbarmelijke staat maar er wordt aan gewerkt. Daarom moeten we op een bepaald moment trouwens aan de kant. Pas om 19u. zal de weg terug open gaan voor het verkeer. We stappen uit, lopen wat rond en krijgen een hele boel info van onze 'gids' José. Rustig keuvelend in kleine groepjes wachten de bestuurders en passagiers van deze lange rij voertuigen rustig af. De zon is ondertussen achter de bergen verdwenen. Iets voor zeven worden spontaan de groepen ontbonden en stapt iedereen terug naar de auto. En dan, breekt de hel los. Als in een rally. Het start (doorrijden) signaal wordt gegeven. Iedereen begint als een dolle te rijden, in een wanhopige poging de vele vrachtwagens voor te zijn. Complete waanzin is het. Het stof wordt, na enkele seconden al, als dichte mist. We slingeren van links naar rechts. Rakelings langsheen de ruwe rotswanden waar even voordien grote machines hun tanden hebben ingezet. Langs ravijnen (die hier heel diep kunnen zijn), in te halen vrachtwagens en zelfs langsheen tegenliggers, want die zijn er blijkbaar ook... Anderhalf uur duurt de helse tocht. Tegen het einde van de rit gaat het een tikkeltje rustiger omdat we alles hebben voorbij gestoken wat er voorbij te steken viel. We kunnen weer adem halen en het bloed terug in onze vingers laten stromen. Er is terug asfalt, het stof verdwijnt. De luna llena (volle maan) verlicht ons traject. Ideaal om nog eens het uiterste uit de kan te halen op dit bochtige parcours moet de chauffeur gedacht hebben en hopla daar gaan we weer... Opgelucht adememen we diep en in uit wanneer we in Chachapoyas arriveren. We nemen afscheid van José en installeren ons in hostel Revash. Een mooi koloniaal huis aan het centrale plein. Het woord toerisme is in deze regio nog maar recentelijk in gebruik genomen en de service is die van de enthousiaste, beginnende kleine zelfstandige. Bijzonder aangenaam moet ik zeggen. Het hostel, evenals Andes Tours is eigendom van Carlos Burga. Een expert inzake Chachapoyas cultuur en organisator van tours en expedities in deze regio. Jesús, een van zijn medewerkers, informeert ons en we hebben al vlug begrepen dat dit een bijzonder interessant gebied is. Samen met Alex, een Duitse jonge man, Samuel, een Fransman en Edgar, een enthousiaste gids, gaan we morgen op avontuur. Een vierdaagse trekking doorheen het gebied van de Puro Macho's. Terug in de tijd, nog vóór de Inca´s. We genieten nog wat van het hoogtezonnetje (Chachapoyas ligt op 2235 meter) op het centrale plein, leren, op vraag van de mama's,  enkele kindjes een paar zinnetjes Engels en gaan ´s avonds iets eten in een lokaal vegetarisch restaurantje. "Mogen we de kaart?" Het is even zoeken maar wat later weet de vriendelijke uitbater ze toch te vinden. Veel begrijpen we er niet van dus bestellen we maar iets op goed geluk. Geen probleem zegt hij met enige twijfel. Er volgt een zoektocht in de keuken en na de zoon wordt ook vrouwlief naar de winkel gestuurd. Het is lang wachten maar het eindresultaat mag er zijn. Erg lekker!
Het is 4.30u wanneer de wekker ons uit onze slaap rukt. Om 5.30u zitten we in de auto. In het licht van de volle maan racen we terug over het bochtige parcours van gisteren. Ditmaal in de tegenovergestelde richting. We stoppen in een piepklein dorpje langs de rivier. Enkele weken geleden heeft de brug over de rivier het begeven onder het gewicht van een vrachtwagen. De inzittenden zijn nog niet teruggevonden... We stappen over een noodbruggetje en nemen een andere wagen. Die brengt ons via een smalle, kronkelende bergweg naar Luya. Edgar, onze gids, gaat op zoek naar weer een andere wagen en chauffeur terwijl wij ons ontbijt verorberen. Onze volgende halte is San Antonio. We stappen langs mooie rotsformaties. De hemel is prachtig blauw. Heel hoog tegen de rotswand, op een smalle richel zijn kleine sarcofagen te zien. Heel deze rotswand is een begraafplaats. Pueblo de los Muertos. In de sarcofagen rusten, in gehurkte houding, de gemummificeerde lichamen van de Chachapoyas. Een beschaving die terug gaat tot iets na het begin van onze tijdrekening. Geen mens die weet hoe ze deze sarcofagen ter plaatse hebben gekregen. In elk geval hebben de doden een "laatste rustplaats met view". Wat verder nemen we een pad dat verborgen is door het struikgewas. We gaan de steile helling op en krijgen de restanten van hun huizen te zien. In heel de regio hier zijn de ronde stenen huizen terug te vinden. Sommige waren zelfs drie verdiepingen hoog. Archeologische schatten zijn het en toch is er weinig interesse. Behalve van de landbouwers die de stenen gebruiken om hun terreinen af te bakenen... Gelukkig is een en ander aan het veranderen en het exemplaar dat wij hier te zien krijgen wordt alvast met rust gelaten. Onze volgende halte is Karajia. Hier werden de belangrijke leiders begraven. Hoog in de rotsen, zodat ze het volledige gebied konden overzien, rechtopstaand,  in prachtig gekleurde sarcofagen. De schedels van de overwonnen vijanden houden de dode helden gezelschap. Het is indrukwekkend om te zien en we worden er stil van. Langs het pad zien we de stoffelijke resten van een 'Puro Macho'. Naast de beenderen liggen sigarettenpeuken en coca bladeren. Nu steeds is het respect voor de doden groot en brengen de bewoners regelmatig deze kleine offers. In het dorp, waar we weeral heel wat bekijks hebben, krijgen we onze lunch. Nadien gaat het heel hoog de Andes in. De chauffeur keert terug en wij gaan te voet verder. Vanop deze hoogte hebben we een prachtig overzicht over het gebied. Even later zien we voor het eerst de Belén vallei. Een groene vlakke oase temidden van de woeste Andes. De Belén rivier vindt al kronkelend haar weg door de weilanden. Een drietal hutjes zijn de enige tekenen van menselijke aanwezigheid. Eén ervan zal onze schuilplaats zijn voor de nacht. Twee uur dalen we af en uiteindelijk stappen we doorheen de zompige weilanden naar ons hutje. We ontmoeten de enige andere levende ziel hier. Modest komt ons tegemoet met een stapel hout, maakt de schuur proper (de koeien fabriceren regelmatig een vlaai, recht voor de deur) en kookt op een eenvoudig haardvuur het avondeten. We genieten volop van de avondzon in deze onwezenlijke stilte. Een vos heeft zijn schuilplaats verlaten en zal, net zoals wij, aan het avondeten beginnen. Na het eten maken we een vuurtje net buiten de schuur. In het licht van de luna llena offeren we, zoals het hier de gewoonte is, een beetje sterke drank aan PachaMama (moeder aarde) en nemen om beurt een slokje van dit stevige brouwsel. Moe en voldaan kruipen we in onze slaapzak op de eenvoudige houten balkjes, die als bed fungeren. Wanneer de kaarsen gedoofd worden schijnt het licht van de maan hier en daar door de wanden. Even nog zijn we ons vaag bewust van de nachtelijke geluiden maar lang duurt het niet voor we in dromenland zijn. In het land van de Puro Macho´s waar de grote leiders vanop hun laatste rustplaats hoog tegen de rotswanden over ons waken.
Ik word wakker wanneer een koe de deur een beetje open duwt. Oeps volk, zal ze gedacht hebben en weg is ze weer. Het is koud, maar al vlug komt de zon op in een waas van mist en dauw. Het licht is onwerkelijk mooi. Zo wil ik wel elke morgen wakker worden . We krijgen een stevig ontbijt want vandaag geen auto. Zes uur stappen staat op het programma. Het terrein is nat, dus ruilen we onze stapschoenen voor gummi laarzen. Eerst door de vallei langs de rivier en vervolgens terug omhoog. Door de hoge nevelwouden. We volgen de Chacha´s in hun voetsporen en nemen exact hetzelfde pad als zij deden, meer dan duizend jaar geleden. Het is nog vrijwel volledig intact. Een bijzonder gevoel is het. Op een stukje grasveld nemen we een pauze en krijgen allerlei lekkers. We zijn omringd door prachtige begroeiing. Palmen, boomvarens, struiken en bomen die versierd worden met bromelia's en orchideeën. We banen ons een weg doorheen al dat groen en komen in Piraquilla terecht. Een stad die bestaat uit de resten van de vele ronde huizen die hier ooit stonden. Nog geen drie jaar geleden pas ontdekt. De jungle heeft de fakkel hier over genomen en geeft maar hier en daar haar geheimen prijs. Af en toe moet met de machete de weg vrij gemaakt worden. Dit is puur, dit is ontdekken. We voelen ons een beetje archeoloog.  We staan in het midden van de cirkel. In het midden van het huis waar ooit een chacha familie woonde. In het centrum zie je nog de put die diende als silo om maïs en graan in te bewaren. Wanneer het hoofd van de familie stierf werd dit zijn begraafplaats en zocht de rest een ander onderkomen. We dalen verder af en tegen de late middag komen we in het dorpje Congon terecht, waar we zullen overnachten. Dit dorpje is niet met de auto bereikbaar. Alles moet hier te voet of met paard gebeuren. Elektriciteit is er al een week niet meer. Onze gastheer en -vrouw zijn nog op het veld aan het werken. We installeren ons even op het terras en gunnen onze voeten wat rust. Wat later zakken we af naar de rivier voor een verkwikkende douche. Op onze terugweg moeten we langsheen enkele muilezels. Ik was het een beetje vergeten maar nu weet ik het weer. Raak nooit een muilezel aan! Ik doe het wel en meteen haalt hij uit met zijn achterpoten. Gelukkig treft hij me maar op de zijkant van mijn been en niet volop mijn scheen. Ik zeg hem dat we op die manier nooit echt vrienden zullen worden maar dat kan hem blijkbaar geen barst schelen. Terug in het huis maakt Edgar popcorn in de keuken. De guinese biggetjes lopen er, zoals het hier de gewoonte is, vrij rond. Het is dus nooit lang zoeken als je er eentje wil opeten . Op het terras hangen de repen gezouten vlees te drogen in de zon. Een van de dorpsbewoners heeft een winkeltje. Het is te zeggen, via de slaapkamer en woonkamer kom je tot aan een klein kamertje (eigenlijk niet veel meer dan een kast) waar wat spulletjes te koop zijn. We kopen enkele pintjes die perfect samen gaan met de popcorn. Het avondeten hebben we samen met de familie in de keuken. Bereid op een houtvuur en erg lekker. Ze kunnen hier toch lekkere soep maken zenne! We kopen nog enkele biertjes, spelen wat met de kinderen en het is weeral tijd voor ons bedje. Het toilet staat in de tuin. Een varken houdt de wacht. Het hangt dus van hem af of je binnen en (zoals in het geval van Anita) terug buiten mag. De volgende ochtend wordt ons op het terras een stevig ontbijt geserveerd met een goed kop lokale koffie. Er wordt een ferme reep vlees van de draad geplukt waar we onze tanden mogen inzetten. Ons vervoermiddel vandaag is ... muilezel. Gelukkig krijg ik niet die van gisteren die me een trap verkocht heeft. Al het materiaal en wijzelf worden op de beestjes geïnstalleerd en weg zijn we. Die van Anita heeft al meteen kuren en wil persé eerst lopen ook al moet hij daarvoor een shortcut nemen, een steile helling af, door het struikgewas en laaghangende takken. Anita zit er nog op. Vuurdoop goed doorstaan. Gisteren was ik boos op dit beest. Vandaag niets dan bewondering. Onvoorstelbaar sterk zijn ze. Het pad is bijzonder moeilijk. Steil omhoog, vol modder en diepe putten. Je leven ligt echt in hun handen (poten). Eén misstap op de smalle richels en je ligt vijftig meter dieper in de kolkende rivier. Maar ze kennen hun job en brengen ons naar de volgende archeologische site hoog in de bergen. Ciudad Perdida de los Andes noemen ze het hier. En ´ze´ is het koppel dat wat verderop woont. Het enige huis in kilometers omtrek. Wij stoppen er voor de lunch. Hoe haalt iemand het in zijn hoofd om hier, zielsalleen op deze hoogte te komen wonen! Na het eten (hmm weer van die lekkere soep) nemen we een kleine siesta. Wanneer we even later weer op onze ezel willen is die van Anita nergens te bespeuren. De eigenaar, de ezeldrijver zeg maar, gaat op zoek terwijl wij langzaam verder stappen. Anita moet te voet verder. Na een uur constant stijgen op moeilijk begaanbaar terrein wisselen we en ga ik te voet verder. Nog een uur later, we zitten ondertussen hoog boven de 3000 meter, legt Edgar ons uit hoe we tot aan onze volgende slaapplaats moeten geraken. Hij zal met de ezels terug naar het dorp gaan waar we vanmorgen zijn vertrokken. Vervolgens een moto zoeken en (hopelijk) met de spulletjes die op Anita´s ezel zitten, terug keren naar het dorpje waar we hebben afgesproken. Dat zal dus nachtwerk worden. We wensen hem veel geluk, nemen onze rugzak, verdelen het materiaal over ons vieren en beginnen aan de tocht. We zijn ondertussen over het hoogste punt heen en moeten vrijwel constant dalen. Na meer dan twee uur bereiken we het dorpje. Eindelijk kunnen de gummi laarzen uit (onze stapschoenen zaten op Anita´s ezel) en kunnen we de schade aan onze voeten opmeten... Na een uurtje of zo zien we Edgar het pad afkomen. Hij was halfweg de ezeldrijver met ezel tegen gekomen en is vervolgens in een record tempo ons achterna gegaan. Heel straf! Dit dorpje kent al iets meer luxe dan het vorige en we kunnen zelfs een echte douche nemen, weliswaar een paar huizen verder. ´s Avonds drinken we een plaatselijk brouwsel en zijn meteen al een beetje in de juiste stemming. Er is namelijk een feestje vandaag. Ter ere van de verjaardag van de school. Het zou niet erg beleefd zijn niet op de uitnodiging in te gaan en dus trekken we rond een uur of acht, onder een pracht van een sterrenhemel, naar de plaats van gebeuren. In een kil betonnen gebouwtje staan links en rechts bankjes. Tussenin, blakend in het fel witte licht van de TL lampen, de dansvloer. Vooraan op een tafel de stereoketen die loeihard staat. Veel beweging is er nog niet. De directeur en de leraars doen hun best het feestje een beetje op gang te trekken. We komen dus als geroepen. We zitten nog niet goed neer of Anita en ik worden op de dansvloer uitgenodigd. Tussen twee liedjes valt de muziek telkens volledig stil en gaat iedereen terug zitten. Niet makkelijk om er zo de "swoeng" in te houden natuurlijk. Wat later op de avond komt er wat versterking van het jongere volkje en zit de sfeer er goed in. Tijdens het dansen is er geen contact. De danspartners kijken mekaar zelfs amper aan. Wanneer iemand met Anita wil dansen wordt netjes mijn toestemming gevraagd . Een biertje drinken we zoals het hier de gewoonte is. Om beurt koopt iemand van de groep één pintje en drinken we om beurt van hetzelfde glas. Het is een bijzondere ervaring. Wij en zij hebben veel om naar te kijken.
Het is alweer de laatste dag van onze trekking. Met een busje gaat het naar het machtige fort van Kuelap. Hoog boven de Utcubamba rivier op ongeveer 3000 meter is een van de grootste constructies van Zuid Amerika te vinden. Een versterking gebouwd door de Chachapoyas, de krijgers van de nevelwouden. Zeshonderd meter lang, honderdentien meter breed en twintig meter hoog. Dit bouwwerk bevat drie maal meer steen dan de piramide van Giza in Egypte... Meer dan vierhonderd gebouwen zijn er terug gevonden. Meestal dezelfde ronde structuren die in heel de regio zijn te vinden maar ook rechthoekige en ovalen. In 2005-2006 is een groot restauratie programma gestart maar het grootste deel is nog ´maagdelijk´. Begroeid met struiken, orchideeën, bromelia's, varens en mossen. Hier hebben de krijgers de invasie van het Wari imperium kunnen stoppen en hebben ze om nog onbekende reden het loodje moeten leggen voor de Inca´s. Drie uur lang stappen we rond in dit mysterieuze oord. Edgar vertelt, wij horen, zien en voelen. Tegen de avond zijn we terug in Chachapoyas en nemen we afscheid van Alex en Sam. We rusten nog een nachtje uit en morgen gaan we weer verder. Naar het zuiden. We moeten ons een beetje haasten want 28 april moeten we in La Paz zijn want Jeroen komt.