Reisverhaal «Werelds Madrid»

Madrid 2012 | Spanje | 0 Reacties 25 December 2012 - Laatste Aanpassing 18 November 2014

De schoonheid en charme van de hoofdstad ontdekken, is een beproeving en geen evidentie. De concurrentie met toeristenlieveling Barcelona is dan ook groot. Als je moeite doet en geen hardnekkige drang naar de zee hebt, dan bots je in Madrid op alle ingrediënten voor een volwaardige citytrip.

Het middelpunt van de stad

Op de Plaza Puerta del Sol stond vroeger de oostelijke toegangspoort van de stad. Mijn hotel is dichtbij dit centrale plein gelegen en wordt zo mijn dagelijks vertrekpunt voor mijn stadsverkenningen. Naast het pand van El Corte Inglés – het belangrijkste warenhuis van Spanje – kan je op de Puerta del Sol niet kijken. Toch is het in rode bakstenen opgetrokken Casa de Correos, het postkantoor, het meest in het oog springende gebouw van het plein. De klok er bovenop is bekend van het aftellen op Nieuwjaar, wanneer de Madrilenen bij de laatste twaalf klokslagen traditioneel een druif eten. In mijn reisgids vind ik een afbeelding terug van een bronzen beeld van een beer – symbool van Madrid – maar ofwel ben ik stekeblind (het beeld is vier meter hoog) ofwel is de beer die eet van een aardbeiboom (tijdelijk) weg gehaald of verplaatst.

Als de Puerta del Sol open en modern is, dan vind je op de Plaza Mayor een gezellige geslotenheid terug. Weg van de drukte van het verkeer wandel je onder de galerijen een wereld van elegante architectuur binnen. En als het druk is, heeft dit oude plein ook wel iets weg van een toeristisch circus. Terrasjes, een marktje met oude munten, het toeristisch informatiepunt, straatmuzikanten… voor elk wat wils. Een appartementje in een van de huizenblokken spreekt tot de verbeelding. Room with a view op de Plaza Mayor zal wel onbetaalbaar zijn. En dan valt je blik op de Casa de la Panaderia, een vroegere bakkersgilde waar nu de burgerlijke stand gevestigd is. De gevel is versierd met intrigerende soft-erotische fresco’s van de Romeinse godin Cybele die in de onderwereld op zoek is naar haar dochter Proserpina. Onder de galerijen – en in de straatjes die op het plein uitkomen – schuilen authentieke winkeltjes met onder andere hoeden, espadrilles en corsetten.

Rond het Palacio Real

De stad slaapt als ik om half negen mijn eerste stappen op de Calle Mayor zet. De straat wordt strak afgezoomd door vier à vijf verdiepingen hoge huizenblokken in typische oranje-, geel- en olijftinten. De Mercado San Miquel ligt er ook nog verlaten bij. Al zwerven er verlopen types met lege drankflessen rond. Dat is onvermijdelijk in een grootstad als Madrid. Als ik er later op de dag binnenwandel, ben ik blij dat ik nog niets gegeten heb. Aan al dit mooi geëtaleerde lekkers valt gewoon niet te weerstaan. Op de kleine Plaza de la Villa – verder langs de Calle Mayor – waan je je tussen het stadhuis, de Torre de los Lujanes en het Casa de Cisneros in de Middeleeuwen.

De Calle Mayor leidt van de Puerta del Sol recht naar de Catedral de Nuestra Señora de la Almudena. Als je voor deze mastodont staat, voel je je zeer nietig. De kerk heeft verschillende stijlen omdat er over een periode van 350 jaar aan gewerkt is. Deze kathedraal werd pas in 1993 door paus Johannes Paulus II ingewijd. Een weetje voor de royaltyfans: in 2004 werd hier de eerste koninklijke bruiloft gehouden toen prins Felipe trouwde met de journaliste Letizia Ortiz.

Het Palacio Real ligt er pal tegenover. Dit neoklassieke paleis staat samen met de kathedraal op een helling die afdaalt naar de rio Manzanares. Op heldere dagen kan je de besneeuwde toppen van de Sierra de Guadarrama goed zien. Volgens mijn reisgids gaat het koninklijk paleis open om 9u. In werkelijkheid blijkt het om 10u te zijn. Bij mooi weer lonkt een bankje op de Plaza de Oriente, met zicht op het koninklijk paleis. Vandaag regent het en verwarm ik me aan chocolademelk en churros. Als ik terug present ben rond half tien, staat er al een rij toeristen aan te schuiven. Het wachten loont de moeite. De koninklijke vertrekken getuigen van weelde en rijkdom. Porseleinen tegels, chinoiserieën, tapijten, muurschilderingen… Overdaad schaadt duidelijk niet. De wapencollectie in de Real Armeria bezoek ik wegens weinig interesse slechts vluchtig. De Real Botica showt een interessante verzameling apothekersmateriaal uit de 17^de en 18^de eeuw.

De tuinen van Sabatini, naast het Palacio Real, lonken, maar de regen zorgt voor plan B. De dichtstbijzijnde schuilplaats is het Estacion Principe Pio. In de vroegere hal van dit metrostation ligt nu een winkelcentrum. Op de eerste verdieping kan je ook iets eten. Als de regen is weggetrokken, trek ik naar het Campo del Moro – de uitgestrekte tuinen achter het Palacio Real. Je kan er gemakkelijk een uur stevig wandelen. Ik slaag er zelfs in om er mijn oriëntatie te verliezen. In plaats van op de Calle Mayor of de Paseo Ciudad de Plasencia uit te komen, sta ik terug waar ik vertrokken ben, dichtbij de Puerte de San Vincente. Aan de overkant van de Paseo de la Virgen del Puerto trekt me iets aan wat niet in mijn reisgids beschreven staat. Langs de Manzanares ligt een modern park dat reikt tot aan de Puente de Segovia, de viaduct over de rivier. Op zonnige zondagen krioelt het hier van de wandelende, joggende of fietsende jonge en oudere Madrilenen. Langs de ene kant duiken het Palacio Real en de kathedraal statig op; aan de andere zijde rijzen de bergen op.

De klim terug naar de Calle Mayor kruipt stevig in de benen. Ik rust uit aan de Muralla Arabe, een van de zeldzame restanten van de Moorse geschiedenis. De naam van de stad zou ook afkomstig zijn van de Arabische naam voor het fort, Mayrit, dat met zijn goede ligging aan de rivier bron van leven zou betekenen.

Langs de Plaza de Oriente wandel ik rechtsaf naar het Teatro Real en kom via het mooie, romantische – de eerste zonnestralen kunnen daar een rol in spelen – Real Monasterio de la Encarnacion terug uit op de Calle de Baillen (iets voorbij het koninklijk paleis). Voor ik me verder op het centrum van Madrid stort, maak ik een omweg langs de Paseo del Pintor Rosales. Langs de brede laan staan imposante gebouwen, waaronder ook het Museo Cerralbo. Je kan hier schilderijen, etsen en wapens uit de 19^de eeuwse verzameling van de markies van Cerralbo zien, maar ik bezoek het museum niet. Mijn doel ligt nog verder op de laan: het Parque del Oeste met de Templo de Debod.

De Templo de Debod is een Egyptische tempel uit de 4^de eeuw. Net als mij vraag je je terecht af wat deze in Madrid doet. Het is een geschenk van de Egyptische regering als dank voor de Spaanse hulp bij de Aswandam. Daar stond hij dan ook oorspronkelijk. Rond het tempeltje ligt een waterpartij waarin hij mooi wordt weerspiegeld. Check op voorhand de openingsuren, want op de middag is hij onverbiddelijk gesloten. Ik keer een ander moment terug om de reliëfs binnenin te aanschouwen. Geen interesse voor wat in de tempel te zien is? Geniet dan van de prachtige vergezichten vanaf het Parque del Oeste.

Museumdag

De weergoden zijn de museumgoden gunstig gezind en laten bakken regen uit de hemel vallen. Drie belangrijke musea – Museo del Prado, Centro de Arte Reina Sofia, Museo Thyssen-Bornemisza – liggen op wandelafstand van elkaar. Ik ben niet de enige met een regenplan en schuif geduldig aan. Bij de ingang van het Prado bots je op een standbeeld van Velazquez. Driekwart van zijn bekend werk hangt hier. Daar kan je niet naast kijken. Het Prado is een van de grootste musea ter wereld. Je kan je beter concentreren op een kunststroming die je interesseert. Ik maak een snelle wandeling van anderhalf uur door de verschillende verdiepingen om een indruk van de totaliteit te krijgen. Het langste blijf ik hangen bij De Zeven Hoofdzonden en De Tuin der Lusten van Jeroen Bosch.

Op tien minuten wandelen in zuidelijke richting kom je langs de overkant van de Plaza Emperador Carlos V bij het Centro de Arte Reina Sofia. Aan de voorgevel vallen vooral de glazen liftkokers op. Van binnenin heb je een mooi uitzicht. In dit museum is de nationale collectie moderne kunst ondergebracht. Ik val er voor Miro, Dali en natuurlijk voor de impressionante Guernica van Picasso.

Ik loop terug in noordelijke richting langs de Paseo del Prado tot aan het Museo Thyssen-Bornemisza. Ik ben eigenlijk al museumverzadigd, maar zet toch door. Dit museum is ondergebracht in een voormalig paleis. Ik bekijk in een snel tempo de collectie van baron Von Thyssen. Je ziet er Rembrandt, Rubens en Van Eyck, maar ook werken van Mondriaan, Hopper en Lichtenstein. Er zijn ook steeds tijdelijke. Ik geniet van de intense kleuren van Chagall en van de gedetailleerde Visiones del India. De toegangsprijs is stevig. Je kan een ticket kopen voor de vaste collectie, voor de tijdelijke tentoonstellingen of een combi-ticket. Omdat dit een privémuseum is, kan ik deze keer geen gratis ticket versieren met mijn Lerarenkaart.

Van de Puerta de Europa tot de Gran Via

Ik neem de metro naar het Plaza de Castilla en vertrek aan de Torres Kio. Je komt hier in het economisch centrum van Madrid terecht. De twee scheve torenflats met veel glas symboliseren de financiële wereld. Van het uitgaansleven merk ik niets, want ik loop hier ochtendlijk vroeg. Op een waterreservoir ligt een mooi aangelegd parkje. Ik verpoos op een bankje. Het gezang van de oude tuinman – waar ik door gebrek aan kennis van het Spaans niet mee kan praten – neem ik er graag bij. Un curazon…

De Paseo de la Castellana is vandaag mijn catwalk en leidt me door het drukke stadsverkeer. Links en rechts op mijn wandelpad duiken verschillende fasen van de geschiedenis van de stad op. Langs de Torre de Europa en Torre de Picasso wandel ik verder. Ik passeer het Estadio Santiago Bernabeu. Er staan al toeristen en voetbalfans aan te schuiven om het stadium van Real Madrid te bezoeken. In de straten achter het AZCA-complex kan je verpozen in de winkelketens waarvan ze er hier dertien in een dozijn hebben: Mango, Zara, Sfera… Pas na het Nuevos Ministerios – een grijs complex overheidsinstellingen – worden de stops interessanter. De wetenschapsliefhebbers kunnen terecht in het Museo de Ciencias Naturales. Vooral kleine jongens zijn gefascineerd door de gigantische skeletten en replica’s van dinosauriërs. Boekenliefhebbers kunnen dan weer terecht in de Biblioteca Nacional. De mooi gedecoreerde buitengevel en statige entree met beelden spreken tot de intellectuele verbeelding. Aan de achterzijde ligt het Museo Arqueologico Nacional. Dat was mijn geplande stop, maar het museum is dicht voor renovatie (nog steeds in januari 2013). Het museum is gewijd aan de periode voor de komst van de Romeinen tot de late middeleeuwen. Een extra reden om Madrid opnieuw te bezoeken.

De chique winkelstraten in de wijk Salamanca, tussen de Calle de Serrano en de Calle del Principe de Vergara, leiden me af van mijn wandeling. In het schaakbordpatroon van straten lokt de ene etalage na de andere mij. En zo kom ik op de Calle de Alcala terecht die grenst aan de noordelijke kant van het Parque del Buen Retiro. Het park bezoek ik later nog. Nu wandel ik eerst verder langs de Puerta de Alcala over de Plaza de la Independencia naar de Plaza de la Cibeles. Op de Plaza de Colon staat een fontein met in het midden op een hoge sokkel een beeld van Colombus; hier staat een marmeren fontein dat dankzij Real Madrid tot een symbool van de stad is uitgegroeid. De Romeinse godin Cybele ment een strijdwagen die getrokken wordt door twee leeuwen. Als Real Madrid een wedstrijd wint, wordt Cybele gehuld in de vlag van de voetbalclub.

Voor, achter en rond de fontein raast het drukke verkeer. Toch moet je even de tijd nemen om rond je as te draaien en om alle gebouwen rondom het verkeersknooppunt te bekijken. De ongedurige Madrileense chauffeurs besteden er al lang geen aandacht meer aan. De witte stenen van het Palacio de Comunicaciones geven extra karakter aan de neoclassicistische bouwstijl van dit voormalige hoofdpostkantoor. Op de klok van het hoofdkwartier van de Banco de España blinkt een gouden bol onder de prille lentezon. Het Palacio de Linares, het Casa de America, het Palacio de Buenavista vervolledigen het rondje prachtige gebouwen. Waar het Metropolisgebouw hoog boven alles uit toornt, daar eindigt mijn tocht en begint de de Gran Via die zowel verkeersader als winkelstraat is. Kijk af en toe op naar de prachtige gebouwen waarin de winkels ondergebracht zijn.

Malasaña en Chueca

Ten noorden van de Gran Via liggen de wijken Malasaña en Chueca. Op de Plaza Dos de Mayo staat een poort ter ere van de gesneuvelden tegen de troepen van Napoleon. Verder door deze wijken wandel je langs mooie gebouwen en voormalige paleizen: de kerk San Antonio de los Alemanes, het museo de Historia en del Romanticismo, het Palacio Longoria… Tussen deze oudheden vind je hippe winkels en leuke terrasjes. Je bent hier duidelijk in een jonge buurt. Er heerst een open sfeer. De zijstraten Calle de Hortaleza en Calle de Fuencarral zijn winkel- en schoenenparadijzen.

De wijken La Latina en Lavapiés

Ongeveer evenwijdig met de Calle de Toledo – die op de Plaza Mayor uitkomt – liggen de straatjes Calle Cava Baja en Calle Cava Alta. Ik verken ze in de ochtend, maar besef door de hoeveelheid restaurantjes en cafeetjes dat de ambiance hier ’s avonds te vinden is. Dan nu nog maar een portie cultuur. Vanaf de kleine Plaza de San Andres duikt de reusachtige koepel van de Basilica San Francisco El Grande op. De paasmis is bezig en het krioelt er van de gelovigen, dus kan ik enkel snel een glimp van het imposante interieur opvangen. Het is op zondagochtend niet de enige plaats waar je over de koppen kan lopen. In de straten onder de Plaza de Tirso Molina is er een grote straatmarkt, de Rastro. Ik drum me een weg door de markt op de Calle Ribera de Curtidores. Je vindt er zowel kleding als souvenirs, maar er is ook een oude vlooienmarkt waar je best je tijd neemt om rond te snuisteren en af te dingen (Ronda de Toledo tot de Calle de Embajadores). Rond de Plaza de Lavapiés heerst er een volkse en multiculturele sfeer. Exotische eetgelegenheden à volonté.

Uitrusten in het Parque del Retiro

Een park in een stad is niet alleen voor de toeristen een verademing, maar is vooral voor de locals een must om te ontsnappen aan de dagelijkse rush. Je kan dit uitgestrekte park met bomen, bloemen, gazons, standbeelden, paleizen en waterpartijen verkennen, maar je kan ook gewoon een vrij stukje op het gazon zoeken en verpozen met een ijsje, een boek… Als je het park binnenwandelt langs de Calle Claudio Moyano, rechts van de Real Jardin Botanico, kan je aan een van de boekenstalletjes een oud boek scoren. Het Palacio de Cristal is een reusachtige glazen plantenkas, idyllisch gelegen aan een klein meertje. Ernaast ligt het Palacio de Velazquez. Zonder plannetje mis je misschien El Jardin Chino of La Rosaleda, de rozentuin, maar het grote meer, El Estanque, kun je niet missen. Romantische zielen kunnen hier een roeibootje huren. Als liefhebber van botanische tuinen bezoek ik de Real Jardin Botanico. Het kan aan het seizoen liggen, maar onder de indruk ben ik niet. Geef mij dan maar de uitgestrektheid en gezelligheid van het achtergelegen park.

Verschenen in Wegwijzer, juni 2013