Reisverhaal «Iban Longhouse, Sarawak»

Kuala Terangganu | Maleisië | 0 Reacties 23 September 2016 - Laatste Aanpassing 12 Oktober 2016

22 september, donderdag, van Kuching naar Iban Longhouse

Om acht uur staat Jihey, onze gids, ons op te wachten. Veel bagage nemen we niet mee, we komen binnen 2 dagen terug naar Kuching. De rest van onze spullen laten we achter in het hotel.

We rijden eerst naar het Semongoh Wildlife Rehabillitation Center. LauraLien zijn super opgewonden, straks spotten we orang oetans. De naam is afkomstig van het Maleisische Orang Hutan, wat bosmens betekent. Hun leefomgeving is echter de afgelopen jaren sterk afgenomen door ontbossing en mijnbouw. De orang oetan is o.a daardoor met uitsterven bedreigd.

In het Semongoh Wildlife Rehabillitation Center worden de orang oetans indien nodig verzorgd en twee maal per dag gevoed. Geen kooien, geen omheiningen. Ze leven in totale vrijheid maar zijn het gewend om extra voedsel te krijgen. Elke dag op een vast uur. We zijn goed op tijd, houden de camera in de aanslag en zijn zo stil mogelijk. De avond voordien heeft het echter geregend en dan slapen de orang oetans liever uit. Sneu voor LauraLien, maar we keren terug op onze retour over 2 dagen.

Onderweg vertelt Jihey honderduit. Zoortje zit voorin en is een gewillige toehoorster. Hij antwoordt breeduit op al haar vragen. Een prima team.

We houden halt aan een plaatselijke markt. Lokale markten zijn altijd heel kleurrijk. Ons reukorgaan heeft het daar iets lastiger mee, maar bon, we geven des te meer onze ogen de kost. En dan ligt daar ineens een dikke vette slang! Jihey vraagt om hier geen foto's van te nemen omdat dit een illegale handel betreft. Maar ja, die vraag is niet voor ons bedoeld. Dit kunnen we niet laten liggen zonder een foto te nemen toch. En dan die kleine levende schildpadden waar ze nog steeds soep van maken. Bij de groenten-kruiden-en fruitafdeling krijgen we proevertjes aangeboden. En de zuurpruimen, die bestaan echt. Het zijn kleine, mooi rode stekelige vruchten. Jihey koopt nog lokale stengel-achtige groenten om voor ons te bereiden. 

De lunchpauze houden we kort, we willen doorrijden om ons doel te bereiken. Het landschap wordt overheerst door palmplantages, wilde bananenbomen, ananasplanten en af en toe rubberplantages. Oliepalmbomen gedijen het best in een tropisch klimaat. Jihey toont hoe palmolie wordt gewonnen. Het is een zwaar karwei alle vruchten te oogsten en te transporteren. Het verschaft aan veel arbeiders werk. Men blijft echter nieuwe plantages aanleggen waardoor nog meer oerwoud en de daarin levende diersoorten verdwijnen, zelfs primitieve leefgemeenschappen. Maar daar heeft Jihey het liever niet over. Zijn Engels is dan een heel stuk minder.

In de vroege namiddag komen we aan de Lemanak rivier. Het vertrekpunt om naar een longhouse te varen van de Iban, één van de vele bevolkingsgroepen in Borneo, elk met hun eigen taal en gewoontes. We kennen de verhalen over de koppensnellers... . Ruzie met de buurman? Dan maak je die een kopje kleiner. Blij dat ze dit toch al een zestig jaar niet meer doen.

We laveren in de lange smalle boot door de bruine rivier. Het water heeft de kleur van de aarde, meegesleurd met de omgehakte bomen die men zo transporteert. Grote delen van de jungle hebben hier plaats moeten ruimen voor kleine plantages van peper of rijst. Die worden aangelegd door de Iban om in hun levensonderhoud te voorzien. We denken niet nog wilde dieren te zien, toch is de tocht prachtig in deze altijd vochtige natuur. Enorme bomen houden zich nog net staande langsheen de afkalvende oevers, sommigen getooid met lange lianen. Ze overspannen met gemak het brede water. De geluiden komen van vogels en het kabbelende water, voor de rest hoor je alleen het gesputter van de buitenboordmotor.

Drie kwartier later meren we aan bij de longhouse waar we twee nachten zullen blijven. We weten helemaal niet wat ons te wachten staat. 

Een vrouw slaat op een gong, daarmee worden boze geesten geweerd zodat wij veilig hun longhouse kunnen betreden. Een deel van de bewoners staat ons op te wachten. Als verwelkoming krijgen we een glaasje rijstwijn. Sterk goedje, wel lekker. Het smaakt een beetje zoet. Iedereen trekt zijn schoenen uit om binnen te stappen. We zien een heel lange, brede gang, opgetrokken uit hout en de vloer bekleed met rieten matten en plastiek tafelzeil. Één kant is eigenlijk een aaneenschakeling van kleine rijhuisjes. Hier wonen allemaal mensen van één familie bijeen maar elk gezin leeft zelfstandig en moet ook zelf in hun levensonderhoud voorzien.

We plaatsen onze weinige bagage in de gang en stappen binnen bij het gastgezin waar we vanavond zullen eten. De flessen gaan direct open, mannen en vrouwen drinken lachend tegen mekaar op. Er wordt ons ook een glaasje toegeschoven maar wij houden het bij eentje. Ondertussen staat de kippenpoten bouillon te sudderen op het vuur. Maar daar hoeven wij alleen maar naar te kijken en wie wil proeven, kan dat.

Jihey heeft ons eten lekker klaargemaakt. Hij legt ons nog eens uit wat de plannen voor morgen zijn. Daar hoort o.a een jungletocht bij en hij drukt ons nogmaals op het hart goede stapschoenen en voldoende water mee te nemen.

De avond wordt afgerond met een kleine voorstelling. Een paar mensen hebben daarvoor de traditionele kostuums aangetrokken. Het duurt maar even en dan mogen we een paar rondjes meedansen. Om af te sluiten met - jawel - een glaasje rijstwijn.

23 september, vrijdag, Iban longhouse

Iedereen is al vrij vroeg wakker. LauraLien klauteren van onder hun muskietennet en kijken niet al te vrolijk. Hun nacht was lastig door de vreemde omgeving maar vooral door het oorverdovende lawaai van de regen op het zinken dak. En maar niet ophouden. Ook de wetenschap dat we hier nog een nacht blijven helpt niet echt. Jihey montert ons op met koffie en een stevig ontbijt. Hij legt ons nog eens omslachtig uit wat we moeten voorzien voor de jungle tocht. Maar ondertussen kennen we hem al beter en weten dat de verhalen sterk aangedikt zijn.

Inderdaad, de 'jungletocht' blijkt een eenvoudige wandeling van nog geen uur te zijn langsheen een verharde weg en doorheen een paar akkers. Maar van echte jungle is zelfs geen sprake. Het bezoek aan een oude begraafplaats nadien is heel wat boeiender. Het lijkt een plaats waar animisme nog altijd heerst. Het grootste deel van de begraafplaats is alweer ingenomen door overwoekerende natuur.

Onze dag gaat verder in het ritme van het leven hier. Rustig. Niets opgejaagd. Twee vrouwen zijn de rivier op om te vissen. Één man is al van bij het ochtendgloren op (apen?)jacht. Een paar families werken op het rijstveld. Kinderen brengen de dag spelend door. Mannen roken een houtje i.p.v een sigaret en tonen trots hun vele tattoos. Zoortje oefent haar behendigheid in het maken van een visnet of het biezen van matten. Ondertussen weet Lien niet wat eerst gezien, haar blik is prachtig nieuwsgierig. Niets wil ze missen. Het orgelpunt voor haar is een jonge pigtail aap die even uit zijn kooi mag. Ongelooflijk behendig en snel klautert dit kleine aapje tegen alles en iedereen op. De honden moeten het ook ontgelden maar zijn beperkte vrijheid is door zijn geagiteerd gedrag van korte duur. Nadien krijgen we instructies hoe een blaaspijp te hanteren, de giftige pijlen krijgen we niet. Catje schiet met schijnbaar gemak in de roos. Het is ondertussen al avond, na het eten slenteren we door 'de straat'. Iedereen kijkt mekaar een beetje aan. Een gemeenschappelijke taal is er niet.

Ons verblijf hier is veel te kort om ook maar iets te begrijpen van deze mensen en hun leefwereld. Het zal wel wederzijds zijn.